Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
JacekNowakowski
jaksamfilm–budzijakieśdominująceobokwstrętuwrażenie,
tozpewnościąśmiech.
Tenostatnielementjestniezbywalnywewczesnychfilmach
autoraPrzerażaczy(1996),budującywzestawieniuzdwoma
wcześniejszymiefektgroteski.Niemaonazpewnościącharak-
teruegzystencjalnego,zjakimmieliśmydoczynieniaprzede
wszystkimweuropejskimteatrzeabsurdu,naczeleztwórczo-
ściąSamuelaBeckettaiEugène’aIonesco,wtekstachpokazują-
cychbezsilnośćczłowiekawkonfrontacjiztymconieuniknione:
samotnościąiśmiercią.Syntezatragizmuikomizmuwynikają-
cazcharakterupostaciisytuacjipodobniewyglądaławtwór-
czościfilmowejtegookresu,zdziełamiRomanaPolańskiegona
czele,choćbyMatnia(1966)czyLokator(1976),mającymiza
wzórm.in.wspomnianymodelteatru.ZłysmakiMartwicamó-
zgutotakże(tylkopoczęści)utwory-spadkobiercypowstałe-
gowewczesnymokresiekinaniemegogatunkugroteski,lirycz-
no-sarkastycznegozducha,jakwfilmachCharlesaChaplina
(np.Charlieżołnierzem,1918),czyoperującegohiperbolizacją
wprzedstawianiumnogościabsurdalnychwydarzeń.Groteska
użytazostajeprzezJacksonajakonajbardziejporęcznakategoria
estetyczna.Kiedyzastanawiamysięnadcharakterem,jakiprzyj-
mujeonawewczesnychutworachtegoreżysera,napewnonie
będzietopołączenietragizmuikomizmu.Wtymmomencie
dominujejeszczejejludycznycharakter,oddającydobrzeświat
skarnawalizowany,gdziepiękno–czytokrajobrazubajkowych
antypodów,czyteżuroczychdomkówzprzedmieść–łączysięz
brzydotąpostaci,któretenświatnawiedziły.Wtymsensiemoż-
naewentualniemyślećtakżeozestawieniurealizmuzfantasty-
ką,aletaostatnianiemal(choćniewpełni)całkowiciedominuje
nadurokaminowozelandzkiejprzestrzeni,zarównotzw.natu-
ralnej,jakimiejskiej.
SpecyficznagroteskowośćJacksona,czylito,cobrzydkie,
ohydne,makabryczne,azarazemnieodparcieśmieszneifascy-
nujące,wkrótcestałosię...niemalautorskimemblematemkul-
