Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DzieciństwoiwczesnamłodośćwprzedwiktoriańskiejAnglii,1804-1830
17
zniezdrowegoLondynudookazałegodworkuBradenhamHouseniedaleko
HighWycombewhrabstwieBuckinghamshire.Byłtoniewątpliwiewielkiakt
poświęceniaIsaaka,którymusiałzrezygnowaćzczęstychodwiedzinwCzy-
telniMuzeumBrytyjskiegoorazztowarzystwaliteratówlondyńskich.Spędził
wtejwiejskiejrezydencjiostatniedwiedekadyżycia,adoLondynuudawał
siętylkookazjonalnie.
IsaacbyłzwolennikiemasymilacjiŻydów.Wroku1833opublikowałksiążkę
podtytułemTheGeniusofJudaism(Geniuszjudaizmu),wktórejnawoływał,aby
młodzieżżydowskąwychowywanowduchueuropejskim,iabyTalmudbył
traktowanyniejakopodręcznikwychowania,leczosobliwośćzdalekiejprze-
szłości.KwestiażydowskiejasymilacjibyłażywodyskutowanawXIXwieku
wAngliiiinnychkrajacheuropejskich.WieluŻydówporzucałotradycyjną
żydowskąspołecznośćiprzyjmowałowartościnowoczesnejświeckiejkultury
europejskiej.OrtodoksyjniŻydzitraktowaliswoichzasymilowanychziomków
zprzerażeniemiwręczwrogością.Asymilacjastałasięgłównąsiłądezintegra-
cyjnąwżyciuŻydóweuropejskichoddrugiejpołowyXVIIIwieku.Różneczyn-
nikiprzyczyniłysiędopowstaniatejsytuacji.CorazwięcejŻydówprzyswoiło
obyczajespołeczeństwaotwartego.Asymilacjazakładała,żeŻydziporzucą
tradycyjnegettoiwejdąwgłównynurtspołeczeństwanarównychprawach
podwarunkiemzrzeczeniasiężydowskiejtożsamościnarodowejorazautono-
miisądowej.Procesasymilacjizapoczątkowaliczłonkowiewyższychwarstw
społecznościżydowskiej.Opuszczającpozycjeliderówwautonomicznejgmi-
nieżydowskiej,przyczynialisiędojejpostępującegoosłabienia.Żydowscyin-
telektualiści,którzyprzyjęliwartościkulturyoświeceniowej,uznawalicoraz
częściejtradycyjnewartościżydowskiezajałoweiprymitywne.Asymilowa-
niŻydzimarzylioahistorycznymspołeczeństwieracjonalistycznym,wolnym
oddziedzictwanarodowegoireligijnego.PrzezniektórychwybitnychŻydów
asymilacjatraktowanabyłajakonajkrótszadrogadoosiągnięciaindywidual-
negosukcesuwnowoczesnymspołeczeństwie.Intelektualiściżydowscy,tacy
jakmiędzyinnymiwspomnianypowyżejnajwiększyfilozofżydowskiwieku
OświeceniaMoses(Mojżesz)Mendelssohn(1729-1786),chociażniesfor-
mułowaliteoriiasymilacji,propagowalizrównanieprawŻydówzludnością
nieżydowską.CórkaMendelssohnaDorotheaprzeszłanajpierwnaprotestan-
tyzm,apóźniejnakatolicyzm.
Isaacnigdyniebyłosobąszczególnietowarzyską.Zajmowałygoprzede
wszystkimksiążki,ażycierodzinneitowarzyskiemiałodlaniegodrugorzęd-
neznaczenie.Niemniejjednaklubiłrozmawiaćzeswoimisynamiicórką
oprzeczytanychlekturach.JegostosunekdożonyMariibyłtradycyjniepa-
triarchalny,alepełenszacunku.Żadnakobietaniemogłabyćlepszągospody-
niądomowąniżona.Sprawowałaabsolutnąwładzęwsprawachdomowych,
odsuwającodmężawszelkieobowiązkizwiązanezzakupamiartykułówdo-
mowych,odzieżyiżywności.NiemniejjednakIsaacodczuwałcałkowitybrak
zainteresowaniażonyswoimistudiamibibliofilskimi.NaszczęściecórkaSa-
rahpodzielałazainteresowanialiterackieojcaitozniąmógłprowadzićdługie
domowedysputy.
