Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
szlachetnegomiłosierdziaiwrazzniąurzeczywistniaćpodstawowewartościmo-
ralnewprzestrzeninietylkoregionalnej,aleiglobalnej.
Rozprawęniniejszą,ocharakterzeinterdyscyplinarnym,sytuujęwnurcie
edukacjipolonistycznej,którascalaprocesykształceniakulturowo-literackiego
ijęzykowego,nacechowaneaksjologicznie.Takrozumianekształceniejestzlokali-
zowanewszerokichramachedukacjiaksjologicznej,którejprzedmiotemsą„war-
tości,wartościowanie,ichodzwierciedleniewdziejachspołecznościijednostek,
umiejętnośćświadomegoporuszaniasięwtejsferze,wreszcie[…]kształceniepo-
stawwobeckonkretnychwartościiichsystemów”3.Proponowanymodelkształce-
niamoże,ogólnierzeczbiorąc,służyćwprowadzaniuwychowankówwwiedzęak-
sjologiczną,takżekształtowaniupostawwobecwartościpoprzezichodkrywanie,
poznawanie,akceptowaniebądźodrzucanie,hierarchizowanie,uwewnętrznianie
ikierowaniesięnimiwżyciu.Przywołanąedukacjętrzebawięcpodporządkować
tworzeniuuczniowskiegoświatawartości,cennegozarównodlakażdegowycho-
wanka,jakidlaspołeczności,wktórejonfunkcjonuje.
Biorącpoduwagęfilozofięwartościifilozofięczłowieka,preferujęobiekty-
wistycznysposóbujmowaniawartości.Takaorientacjazakłada,iżświatwartości
uznawanyjestjakoautonomiczny,niezależnyodświadomości,awartościsąroz-
patrywanejakojakościprzedmiotu.Możnazatemuczyćwartości,ichrozpozna-
waniaihierarchizowania.Możnakształtowaćpostawywobeccałychsystemów
wartości,awichobrębiewzględemkategoriiwartościikonkretnychwartości.
Iwreszcie–możnaitrzebauczyćprocesówwartościowaniatekstówliterackich
iróżnychtekstówkulturyorazotaczającejuczniarzeczywistości4.
Wrozdzialepierwszymuwzględniammetodologiębadań:problematykę,cele
imetodybadańorazdobóricharakterystykębadanychgrupuczniów.
Rozdziałdrugipoświęcamomówieniuskomplikowanychproblemówedukacji
polonistycznejwaspekcieaksjologicznym.Preferujęmodeledukacjihumanistycz-
nej,którejfundamentstanowiwychowaniekuwartościom5.Próbujęintegrować
personalistycznąkoncepcjękształceniazmodelemedukacjieuropejskiej,także
edukacjiglobalnejizwiązanejzniąedukacjiglokalnej.Sądzę,iżscalanawobrębie
owychkoncepcjiproblematykaaksjologiczna,przyzachowaniuodpowiedniejhie-
rarchiiwartości,możewpewnymstopniuzniwelowaćniekorzystneoddziaływanie
namłodzieżpostmodernistycznychprzewartościowańkulturowych,związanych
główniezirracjonalnąorazrelatywistycznąkoncepcjążycia.Przedewszystkim
zaśpozwolimłodymludziomnietylkonazachowanieindywidualnejinarodo-
3K.Olbrycht,Przygotowaniepedagogówdoprowadzeniaedukacjiaksjologicznej,[w:]Edukacjaaksjolo-
giczna,T.4,podred.K.Olbrycht,Katowice1999,s.11.
4TęproblematykęomówiłemszerzejwmojejpracyJęzykowyobrazświatawartościwwypowiedziach
uczniówkończącychszkołępodstawową,Kraków2000.Wniniejszejrozprawierozwijamowekwestie
wrozdzialedrugim,odwołującsiędoznanychpublikacji,m.in.J.Puzyniny,K.Olbrycht,K.Chałas.
5Zob.Wkręguhumanistycznejedukacji,podred.J.BrągieliZ.Jasińskiego,Opole2000;K.Chałas,
Wychowaniekuwartościom,t.1,Kielce2003;Edukacjahumanistyczna,aksjologicznaiestetycznawświetlepro-
gramówipotrzeboświatowych,podred.J.Kidy,Rzeszów2003;L.Witkowski,Edukacjaihumanistyka:nowe
(kon)tekstydlanowoczesnychnauczycieli,Warszawa2007.
6
