Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.2.WładzePRLwobechumanistykiwlatach1956-1989
2020WładzePRLwobechumanistykiwlatach1956-1989
51
Przełomlat1956/1957stałsięokresemzmian(równieżorganizacyjnych)wnauce
historycznej,któreprzebiegaływatmosferzegorącychsporówiostrejkrytyki
dotychczasowych,powojennychdokonańbadawczych.Dobrąilustracjątego
możebyćzorganizowanawgrudniu1956rokunaradahistorykówwsprawie
badańnadhistoriąnajnowszą(zudziałemwskładzieprezydiumzwiązanego
zGórnymŚląskiemK.Popiołka).WjejtrakcieC.Madajczykzwróciłuwagę,że
historianajnowszaPolski(wtymzwłaszczahistoriapolityczna)pozostawała
wstosunkudoopracowańinnychokresównniewątpliwiewtyle”;podkreśliłteż
potrzebębadańnadruchemrobotniczymnniemalodpodstaw,gdyżdotychcza-
sowebadaniaprowadzonebyłyprawiewyłączniepodkątemwymagańbieżą-
cejpolityki,copowodowałolicznewypaczenia”.Skrytykowałteżobowiązujące
wminionejdekadziepraktyki,awśródprzedstawionychpostulatówwskazał:
nZniknąćmusiusługowafunkcjahistorykówdlapolityki,jednocześnieudostęp-
nionebyćmusząinwentarzeprohibitówtak,byhistorykznałcałośćmateriału[…].
Odgradzamysiętakżestanowczonaprzyszłośćodpolitykirepresyjnejwnauce”
32
.
Październik1956rokuprzyniósłrównieżzmianywideologicznymnadzorze
nadpolskąnauką.Wstyczniu1957rokupowołanoKomisjędoSprawOświaty,
NaukiiKulturyKCPZPR,którawlipcutegorokuzostałaprzekształcona
wKomisjęOświatyiNaukiKCPZPR.Tęzkoleiponownieprzeobrażonow1959
roku(wramachprocesuodchodzeniaododwilży)wWydziałNaukiiOświatyKC,
naktóregoczelestanąłAndrzejWerblan33.OrganizacjiaparatuPZPRkierującej
naukąnaszczeblucentralnymodpowiadałystrukturykomitetówwojewódzkich
(KW)PZPRwterenie(przeważniekomórkiodpowiedzialnezanaukęioświatę,
choćichusytuowaniewstrukturzeKWbyłozróżnicowanewposzczególnych
ośrodkach)
34
.PodobniejakwKCPZPRzapadałydecyzjeodnośniedoobsady
ważniejszychstanowiskwinstytucjachcentralnych,takwKWPZPRdecydo-
wanooobsadzieistotnychstanowisknauczelniachiwośrodkachnaukowych
Październik)56.Warszawa1994;T.Kisielewski:Październik1956punktodniesienia.Mozaikafaktówipoglą-
dów.Impresjehistoryczne.Warszawa2001;E.Makowski:PoznańskiCzerwiec1956:pierwszybuntspołeczeń-
stwawPRL.Poznań2001;S.Jankowiak,P.Machcewicz,A.Rogulska:Zranionemiasto.Poznańwczerwcu
1956roku.Poznań-Warszawa2003;P.Codogni:Rok1956.Warszawa2007.
32T.P.Rutkowski:NaukihistorycznewPolsce1944-1970…,s.301-302.
33
AndrzejWerblanbyłabsolwentemInstytutuNaukSpołecznychprzyKCPZPRorazUniwersytetu
Warszawskiego,m.in.profesoremidyrektoremInstytutuPodstawowychProblemówMarksizmu-Leninizmu
przyKCPZPR,od1972rokustałnaczelekomiteturedakcyjnegoplanowanejencyklopediihistoriiruchu
robotniczegoikomunizmuwPolsce.W.Bernacki,A.Dziurok,M.Korkuć,F.Musiał,J.Szarek,R.Ter-
lecki:Kronikakomunizmu…,s.300.
34Por.J.Durka:DziałalnośćWydziałuNaukiiOświaty(Nauki,OświatyiKultury)KomitetuWojewódz-
kiegoPZPRwCzęstochowiewlatach1975-1990wświetleplanówpracyisprawozdań.W:Partiakomunistyczna
wPolsce.Struktury-ludzie-dokumentacja.Red.D.Magiera.Lublin-RadzyńPodlaski2012.
