Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozwójteoriiisystemówpodatkowych-ryshistoryczny
15
podatkowydoinstrumentówaktywnegooddziaływaniapaństwanagospodarkę
narodową.Systemtenpozwalabowiemnakształtowanieproporcjipodziałudo-
choduludności.Celtenmożebyćosiągniętypoprzezopodatkowaniepodatkami
bezpośrednimi(główniepodatkiemdochodowym)grupzamożniejszych,przy
jednoczesnymzwiększaniuświadczeńspołecznychnarzeczgrupgorzejsytu-
owanych.Wskazałtymsamym,żepodatkimogąipowinnyspełniaćrównież
funkcjeekonomiczne,zaśsystempodatkowypowinienbyćukształtowanytak,
byodzwierciedlaćrealizowanąprzezpaństwopolitykę.
KrytykakoncepcjizaproponowanejprzezKeynesadoprowadziładopowstania
kolejnejszkoływekonomii,monetaryzmu,któregotwórcąigłównymprzedsta-
wicielemjestM.Friedman.Zgodnieztwierdzeniemprzedstawicielitegonurtu
podatkisąelastycznyminstrumentempolitykifinansowejpaństwa.Będączwo-
lennikiemgospodarkiwolnorynkowejopartejnawłasnościprywatnej,wolnej
konkurencjiiprzedsiębiorczości,Friedmankrytykowałjednaknadmiernąpolity-
kęfiskalnąpaństwa,azwłaszczawysokiewydatkinacelesocjalne.Postulował
ograniczanieekonomicznychfunkcjipaństwa,którepowinnokoncentrowaćsię
nazapewnieniubezpieczeństwazewnętrznegokrajuistworzeniumechanizmu
rynkowego.Systempodatkowypowinienopieraćsięnastosowaniujednolitej
stawkipodatkowej,którazapewnijednakoweobciążeniepodatkowewszystkich
obywateli(Dolata,2009).
Powyższyopispoglądównatematfunkcjiirodzajupodatkóworazfunkcjonowa-
niasystemupodatkowegowposzczególnychnurtachekonomicznychwskazujena
istotneróżnicemiędzynimi.Autorzytychpropozycjiteoretycznychróżnilisięza-
równowodniesieniudotego,copowinnobyćpodstawąopodatkowania-dochód,
konsumpcjaczyprodukt,jakistopnia,wjakimpaństwozapomocąpodatkówpo-
winnoingerowaćwprocesygospodarcze.Wspólnenatomiastbyłoposzukiwanie
takiegosystemupodatkowego,którywsposóbsprawiedliwyipowszechnyrozkła-
dałbyobciążeniapodatkowemiędzyobywateli,choćsprawiedliwośćtabyłaróżnie
rozumiana,cobyłoszczególniewidocznewpropozycjifizjokratów.Współcze-
śnie,choćzagadnieniadotyczącepodatków,wadizaletposzczególnychsystemów,
atakżegranicdopuszczalnościokreślonychzachowańpodatkowychzajmujądużo
miejscazarównowopracowaniachteoretyków,jakiwdyskursiepraktyków,nie
jestmożliwewskazaniemodelowegoschematusprawiedliwegosystemupodat-
kowego.Równietrudnobyłobywskazaćwspółczesnąszkołęteoriipodatkowej.
Obecnekoncepcjepodatkowepodporządkowanesąbowiemrealiomspołecz-
no-ekonomicznym,wktórychzostałyopracowane,pełniącfunkcjedecydujące
oskutecznościdanegomodelu.Wewszystkichtychsystemachpodatkiodgrywają
ważnąrolęwmodeluprowadzeniapolitykispołeczno-ekonomicznejpaństwa,sta-
nowiącgłówneźródłodochodówpaństwa.Przytoczonepowyżejhistorycznenurty
myśliekonomicznejstanowiądlawspółczesnychtwórcówsystemupodatkowe-
gopunktwyjściadoprojektowanianowychrozwiązańsystemowychiprawnych.
