Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
Wprawdzieipodatki,iśmierćsąnieuchronne,
aletadrugajestmniejdokuczliwa,boniezdarzasięcoroku.
TerryPratchett(1948-2015)
Podatki,niezależnieodformypoboruizwiązanejztymprzerzucalności,stano-
wiąuszczupleniepozostającychdodyspozycjijednostkizasobówpieniężnych.
Wkonsekwencjisąpostrzeganejakostrataponoszonaprzezjednostkęnarzecz
państwa,któregoefektywnośćwwykorzystywaniuśrodkówpochodzącychzpo-
datkówjestwoceniespołecznejniezadowalająca(Kiełczewska,Sawulski,2021).
Opórwstosunkudoobowiązkupłaceniapodatków,werbalizowanyprzezwielu
ludzi,niebudzizaskoczenia,jestraczejpowszechniezrozumiały.Zdziwienieczę-
ściejtowarzyszywypowiedziomwskazującymnapozytywnąocenęideisystemu
podatkowegoorazzgodęnadobrowolnepartycypowaniewnim.
Jednocześniezdecydowanawiększośćobywateli,wsposóbdobrowolnylub
wymuszony,uczestniczywsystemiepodatkowym,akceptującnałożonenanich
obowiązkipodatkoweiregulującwynikająceznichzobowiązania.Zpewno-
ściąpłaceniepodatkówwdużejmierzewynikazeskutecznościadministracji
podatkowej,któraposiadanarzędziadoegzekwowaniaciążącychnaobywate-
lachobowiązkówpodatkowych,leczmożnaprzypuszczać,żeprzyczynypłacenia
podatkówniesązwiązanejedyniezistniejącymprzymusemprawnym.Zgodnie
zbadaniemPolskiegoInstytutuEkonomicznego35%Polakówjestzadowolo-
nychztego,żepłacipodatki(Kiełczewska,Sawulski,2021),cowskazuje,żeta
grupanieoceniapłaceniapodatkówjakoprzykregoobowiązkuwynikającego
zobowiązującychregulacjiprawnych,leczpostrzegajeraczejjakopowinność
obywatelską,któraprzyczyniasiędopowstaniadobrawspólnego.
Postrzeganiepodatkówjakostratyobecnejestwpropozycjachekonomistów
wyjaśniającychdecyzjepodatkoweobywateli.Opierająsięonenazałożeniuora-
cjonalnościdziałaniajednostki,którapodejmującdecyzjeekonomiczne,dążydo
maksymalizacjiwartości,m.in.poprzezmaksymalizacjękorzyściwperspektywie
długoterminowej.Decyzjaozapłaciepodatkujestwięcwynikiemkalkulacjibiorą-
cejpoduwagęwysokośćdochodu,wysokośćstawkipodatkowej,wysokośćgrożącej
karyorazprawdopodobieństwokontroli.Ekonomicznymodeloporupodatkowego,
