Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wprowadzenie
włączającydoanalizypowyższeczynniki,zostałprzedstawionyprzezAllingha-
maiSandmo(1974,za:Kirchler,2007),leczprowadzonenajegokanwiebadania
niepozwoliłynapotwierdzenieprostoliniowychzależnościmiędzywyróżnionymi
wmodeluzmiennymi(por.Elfersiin.,1987;Alm,1991;Almiin.,1995;Andreoni
iin.,1998;Wenzel,2004;Kirchler,2007;Braithwaite,Wenzel,2012;Cullisiin.,
2012;Briziiin.,2015).Badaczezajmującysięzagadnieniempłacenialubniepłace-
niapodatkówzaczęlidostrzegać,żedecyzjetemogąbyćpowiązanezczynnikami
nietylkoekonomicznymi,leczrównieżpsychologicznymiispołecznymi.
Jednymznajczęściejanalizowanychkonstruktówwpsychologiispołecznej,nie
tylkowodniesieniudoprzestrzenipodatkowej,jestpostawa,któraopróczkompo-
nentupoznawczegoorazemocjonalnegozawieratakżekomponentbehawioralny,
określającytendencjęjednostkidopodejmowaniapozytywnychlubnegatywnych
zachowańwstosunkudoobiektu(Wojciszke,2000).Postawaopisujewięcstosu-
nekjednostkidodanegoobiektu,wyrażającyjejopinięnatematobiektupostawy,
przejawianeemocjeorazskłonnościdopodejmowaniaokreślonychdziałańwobec
obiektu.Odnoszącpowyższądefinicjędokwestiipodatków,pozytywnalubnega-
tywnapostawawobecpodatkówodzwierciedlaćbędzieprzekonania,emocjeoraz
dążeniajednostkiwstosunkudosystemupodatkowegoorazdziałańadministracji
skarbowej.Choćbadaczedośćzgodniezakładają,żepozytywnapostawawobec
systemupodatkowegoorazdziałańadministracjiskarbowejmożestanowićjeden
zczynnikówwzmacniającychskłonnośćjednostkidosumiennegoregulowania
zobowiązańpodatkowych,brakujesystematycznychbadańwtymnurcie.Luka
tajestszczególniewidocznawbadaniachnaduwarunkowaniamidecyzjipodat-
kowychpolskiegopodatnika.
Celembadańwłasnychopisanychwksiążcejestanalizapostawwobecpodatków
wodniesieniudopolskichpodatników.Podjętebadaniazmierzałydoodpowiedzi
nakilkagłównychpytańbadawczych:1)Jakiesąpsychologiczneorazspołeczne
uwarunkowaniapostawpodatników?2)Jakiepostawywobecpodatkówobecne
sąwpolskimspołeczeństwie?3)Czyzmiennedemograficzneróżnicująpostawy
wobecpodatków?4)Czyosobyoodmiennychpostawachwobecpodatkówróżnią
siępodwzględemocenyzachowańpodatkowychpodejmowanychprzezinnych
ludzi?5)Czyosobyróżniącesiępostawamiwobecpodatkówróżniąsiętakże
podwzględemskłonnościdopłacenialubniepłaceniapodatkóworazocenysyste-
mupodatkowego?6)Wjakisposóbwzmacniaćskłonnośćdopłaceniapodatków
wśródpodatnikówróżniącychsiępostawamiwobecpodatków?Podstawęteore-
tycznąbadańwłasnychprzedstawionychwkolejnychrozdziałachksiążkistanowi
koncepcjapostawmotywacyjnychwobecpodatkówzaproponowanaprzezBraith-
waite(1995;2002;2009;2013;Braithwaiteiin.,2007).
Książkaskładasięzsześciurozdziałów.Wpierwszymsyntetycznieprzed-
stawionozarównohistorięrozwojuteoriiorazsystemówpodatkowych,jak
ipodstawowerodzajepodatkówfunkcjonująceobecniewpolskimsystemie
