Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wprowadzeniedotematu
PożegnaniaSłowiankizlat90.bardzocenionaprzezPolakówŻannaBiczewska
wyśpiewujesłowaAndriejaMingalewa:Bwsiemydietiwielikojdierżawy”.Aztą
Bdierżawą”poradzićsobieniepotrafimy,jejprzerażającejpotęginiejestwstanie
zneutralizowaćbądźzminimalizowaćbliskanamkultura.
Nietrafnechybaizbytłatwebyłobyjednaktwierdzenie,łączącerusofobię
zBprzeklętą”Rosjąpaństwową,rusofilięzaśzkulturalnąRosjąBinną”,któraprze-
cieżniejednokrotnietępierwsząapoteozuje.BCała”Rosjamieścisiępomiędzy
tymikrańcamiikażdapoważnarefleksjabadawczapowinnaobjąćwłaśnietaką
Bpełnię”.Jużtakapróbarozdziału,takiezaklasyfikowaniestanowiistotnydowód
poważnegozniewoleniamyślipolskiej,unaoczniawysiłekposzukiwaniajakichś
formułusprawiedliwiającychbezradnośćinterpretacyjną,uzmysławiawreszcie
trudności,amożeniechęćdoznalezieniaadekwatnychnarzędzipoznawczych.
PolskieBzaprogramowaniekulturowe”,byniesięgaćpoatawizm,musiodrzucać
formułęTiutczewa,żeBwRosjęmożnatylkowierzyć”(któradowodzirównieżkło-
potówRosjanzezrozumieniemwłasnegokraju),aleskutecznieutrudniawypra-
cowanieformuływłasnej.WystarczanamtakanaszaBwiedza”,którawrzeczywi-
stościoznaczaniechęćdopogłębionejrefleksji,anawetrezygnacjęzniej.
WkrytycznejoceniestrategiiBpocałunkunamrozie”zawarłtakżeHerling,
iwtympostrzegamistotęjegowypowiedzi,wezwaniedowysiłkugłębokiego
przemyśleniaiBprzepracowania”Bprzeklętego”dlanasproblemuRosji,doprze-
kroczeniaprogudotychczasowegokontentowaniasięobsesjamiistereotypami.
Nietylkowarto,aletrzebapołączyćówapelzgłosemMariiJanion,którapod-
kreślała,żeBcelemosiągnięciapoznawczejswobody-zwłaszczawobecRosji-
koniecznejestzrozumieniewłasnegopołożenia,własnychracji,aleiwłasnych
uprzedzeń”.OtóżwłaśnienaskrzyżowaniupostulatuJanioniwezwaniaHerlinga
chciałbymumieścićideęMiędzynarodowejKonferencjiNaukowejMiędzyruso-
fobiąarusofilią.Poglądy,postawyirealizacjewliteraturzepolskiejodXIXdo
XXIwieku,którązorganizowaływspólniedwiepomorskieuczelnie:Uniwersytet
GdańskiiAkademiaPomorskawSłupsku.Naszenaukowespotkanieodbyłosię
19września2014rokuwGdańsku.Bezpopadaniawsamouwielbienietrzebapod-
kreślić,żebyłatojednazwielupodejmowanychwostatnichlatachpróbBprzemy-
śleniaiprzepracowania”tematuRosji.Uwagaorganizatoróworazuczestników
konferencjizogniskowałasiękonkretnienaprzeanalizowaniusposobówekspresji
ambiwalentnegostosunkuPolakówdoRosji,naformuleujawnianiasiępolskich
wobecniejpostaw.Właśnietenaspektstaraliśmysięuwypuklićwtytulekonfe-
rencjiiwtożsamymznimtytuleksiążki.
Wyznaczonewtytulekonferencjispektrumoznaczałoskupienieuwagina
ostatnichdwóchstuleciachsąsiedztwapolsko-rosyjskiego,najważniejszychbez
wątpieniawprocesiekreowaniapolskichwyobrażeńoRosji,wprocesiepola-
ryzowaniapolskiegomyśleniaipostawwobecniej,odzwierciedlonychwnaszej
literaturze.Awięc,zrosyjskiejperspektywymowaoimperiumAleksandraIRo-
