Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1
„WysokinadwszystkienarodyPan”–
wobecsporuohierarchięwartości
wCesarstwieNiemieckim
1.1
GórnyŚląsk–krajpodkrzyżem
Począwszyodpiątejdekady
XIX
wiekupruskiGórnyŚląsk,przechodzący
gwałtowneprocesymodernizacyjne,byłświadkiemreligijnegoodrodzenia,
któresplatałosięzkształtowaniemodrębnej,regionalnejtożsamościjego
mieszkańców.Związektenwynikałzustanowieniawramachprowincjiślą-
skiejobejmującejziemiegórnośląskierejencjiopolskiej,zezdecydowanej
dominacjikatolicyzmunatakwydzielonymobszarzeorazzperyferyjnego
położeniaiizolacjiodinnychczęściKrólestwaPrus,wktórychprzeważali
katolicy1.PodekadachkryzysuKościółrzymskokatolickicorazskuteczniej
mobilizowałmasywiernych,czegopierwszymsymptomembyłsukcesakcji
trzeźwościowej,zainicjowanejwlatach40.przezks.JanaAlojzegoFicka
(Fietzka).Kolejnelataidziesięcioleciaprzyniosłydynamicznyrozwójru-
chupielgrzymkowegoorazstowarzyszeńświeckichkatolików,sprzyjający
konsolidacjimieszkańcówcałejrejencjiwokółwyznaniowejosiiponad
różnicamijęzykowymi.WtensposóbukształtowałasięnapruskimGór-
nymŚląskupierwszamasowaspołecznasiećobejmującaregion,cojużpo
powstaniuCesarstwaNiemieckiegozaowocowałowyborczymisukcesami
partiiCentrum.WpływyKościołaugruntowywanebyłyrównieżprzezwy-
znanioweszkołęirozwijającąsiędynamicznieprasę.Politycznaaktywiza-
cjagórnośląskichwiernych,choćstanowiłabezpośredniąreakcjęnaan-
tykościelnedziałaniawładzRzeszy,prowadzonewramachKulturkampfu,
wktórymobjawiłsiępiętnowanyoddawnanałamachkatolickichgazet
1B.Karch:NationandLoyalityinaGerman-PolishBorderland.UpperSilesia,1848-
1960.Cambridge-NewYork2018,s.37-45.
