Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
1.„WysokinadwszystkienarodyPan”…
ciwśw.Pawławobecjudaizacjipogan,pojmowanejprzezczęśćapostołów
jakowarunekprzyjęciaprzeznie-żydówChrystusa,wkontekścieprogra-
muideowegoligockichwitrażyzyskujewymiarprotestuprzeciwgermani-
zacjiGórnoślązaków,dokonywanej-wopiniiks.Skowrońskiego-przez
Kościół,copotwierdzająprzytoczonewcześniejsłowaks.Szramka.
MotywemwcześniejrzadkopojawiającymsięwsztuceGórnegoŚlą-
ska,podejmowanymjednakchętnieprzezTetmajera18,jestprzedstawienie
św.św.CyrylaiMetodego.Jakzauważyłjużks.Szramek,rozwijaonotreści
komunikowaneprzezdwapozostałewitraże,prezentującmodelpostępowa-
niastanowiącyhistoryczniepotwierdzonyprzykładwiernościPawłowemu
przesłaniu.Twórcyrytusłowiańskiego,przywołanizostalijakowzórposza-
nowania„osobowościnarodu”
,któregoks.SkowrońskidomagałsięodKoś-
ciołanaGórnymŚląsku.Kultobuświętych,któregogłównymośrodkiem
stałosięopactwowmorawskimWelehradzie,naprzełomie
XIX
/
XX
wieku,
łączyłsięzideąwspółpracy„słowiańskich”nacjonalizmów,zagrożonycheks-
pansjąkulturyniemieckiej.Wmileniumśmierciśw.Metodego,wroku1885,
polskapielgrzymkazłożyławkościeleklasztornymdarwpostaciobrazu
BraciSołuńskichpędzlaJanaMatejki,którybyłjednymzpątników.Echa
milenijnychobchodówpobrzmiewałyteż,choćniezbytsilnie,naGórnym
Śląsku-wPiekarachodprawiononabożeństwokuczciśw.św.CyrylaiMe-
todego,októrymwspomniaławielkopolskaprasa,podkreślającnarodowy
charakteruroczystości19.Wlatach1907,1909,1911wwelehradzkimopac-
twiezorganizowanopierwszekongresyunionistyczne,angażująceteologów
katolickichiprawosławnychzkrajówsłowiańskichiwypracowującezałoże-
niaponadwyznaniowegozbliżenia.Twórcateoretycznychpodstawkongre-
sów,pochodzącyzeSłoweniiks.FrancGrivec,wogłoszonejw1905roku
rozprawieIdeacyrillo-metodějskastarałsięuchwycićistotęmisjiApostołów
Słowian.LeonardGórkastreściłwnioskiks.Grivecanastępująco:„Wprowa-
dzającliturgięsłowiańskąwżycieKościoła,dalijednocześnieodpowiedźna
zasadniczepytania,jakdoprowadzićdopojednaniamiędzypowszechnością
Kościołaiodrębnymicechamiróżnychkulturitradycjireligijnychorazjak
pogodzićjednośćwiaryzwielościąformjejwyrazuiróżnorodnościąry-
tów.Odpowiedzieliteżnapytanie,jakstaćsięchrześcijaninem,pozostając
Słowianinem,ewentualnie-jakpozostaćSłowianinem,stającsięchrześci-
janinem.Dlaśw.św.CyrylaiMetodegopowyższezagadnienianiestanowiły
18Tetmajerśw.św.CyrylaiMetodegoukazałjużwroku1901wmalowidłachkaplicy
św.JanaNepomucenaprzykościeleMariackimwKrakowie(J.A.Nowobilski:Sakralnemalar-
stwościenneWłodzimierzaTetmajera.Kraków1994,s.17-25).
19ZeSlązka.„GoniecWielkopolski”1885,nr197,s.1.
