Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Estetykaiwizualnycharakterkrajobrazu.Władzaspojrzenia
odrywającejsięodtegococielesnekubezcielesnemu”.Poeta,
wdychającrześkiepowietrzeipodziwiającrozległąpanora-
mę,miałwrażenieprzekroczeniajakiejśbariery,azarazem
uniesieniaduchowego.Takonkretnasytuacjapozwoliłamu
doświadczyćnaturywnieznanydotychczassposób.Zwrócił
siękunaturzejakokukrajobrazowi—wobliczurozciągają-
cejsiędokołaprzyrody.Dotychczasprzebywaniesamnasam
zHnaturą”byłojednoznacznezpraktykąflozofcznąiroz-
ważaniamiteologicznyminatematrozumieniaświatajako
całości4.Widok,którymrozkoszowałsięPetrarka,byłtożsa-
myzindywidualnym,jednostkowymprzeżyciem.Jawiłsię
wtakimukładziejakocośkonkretnego,coś,copozostawało
wsprzecznościzdotychczasowymporządkiemnaukowym:
flozofowaniemnatematcałości,świataiBoga5.
Petrarka,wchodzącnagórę,chciałpopatrzećzeszczytu,
azarazemmiećswójudziałzarównowcałościnatury,jak
iwBogu.Byłwięcuwikłanywówczesnepojęciakontempla-
cjiiteorii.
Dlaestetycznegoodniesieniadonaturyjakokrajobrazuzasad-
niczepozostająwówczastradycyjneokreśleniateoriiflozo-
fcznej,którePetrarkaprzejął.Nadajetowdrapywaniusięna
MontVentouxepokoweznaczenie.Naturajakokrajobrazsta-
nowiowociwytwórduchateoretycznego[…]Toteżnatura
stajesiękrajobrazemdopierodlatego,ktoHwychodzi”wjego
kierunku(transcendus),abyHnazewnątrz”—rozkoszującsię
4.PetrarkapatrzączgórynaHnaturę”,ajednocześniekontemplującwi-
dokorazzagłębiającsięwlekturzeAugustyna,wpisywałsięwówczesny
porządekodniesieniadocałości.Teoriabyławówczasrozumianajakoswo-
bodnepoznanie,niemającecelupraktycznego.Petrarkaswojąwspinaczką
wyszedłzesferycodzienności,wznoszącsięnawyżynyogląducałości(Sau-
erland1996:168)
5.Wówczesnymrozumieniukontemplacjanaturymiałaprzedewszyst-
kimznaczenieflozofczne.Przeżywanienaturyodnosiłosiędocałości
iHboskości”,naturabowiembyłauosobieniemczegośwyższego—kosmo-
suiporządkuświata.Utożsamianiekosmosuznaturąbyłowięczałożeniem
teoretycznym,zgodniezktórymprzedmiotemteoriijestcałanaturaotacza-
jącaczłowieka(Burckhardt1991:187–188;Ritter1996:45–48).
39
