Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MARZANNAKUCZYŃSKA
ską,kierowanąprzezwładykęMetodegoTerleckiego.Wtedyjeszcze
nieudałoimsięotworzyćwłasnegoseminarium,leczwXVIIIwieku,
dziękirozkwitowizakonu,szkolnictwobazyliańskiezaczęłoodgrywać
rolęczołowejinstytucjioświatowejnaRusi.
PrzedmiotemzainteresowaniaAlicjiZofiiNowakjestReforma
duchowieństwawschodniegowRzeczypospolitejwświetleogólnego
programuodnowyKościoła.Jakdowiodłybadania,działanianapraw-
czepodjętewstosunkudośrodowiskduchownychnieodbiegałyod
założeńreformatorskichprotestantówikatolików,chociażniecoprze-
sunęłysięwczasieipoczątkowoniemiałytakspójnegocharakteru.
Odnowękleru,zapoczątkowanąnaprzełomieXVIiXVIIwieku,roz-
winąłiwsposóbprogramowypoprowadziłmetropolitaPiotrMohyła
ijegokontynuatorzy.Jednymznajważniejszychnarzędziodnowystała
sięksięgadrukowana,wzbogacanaonowetreściimateriałypomoc-
nicze,służącerozszerzeniuwiedzynatematpowinnościkapłańskich.
Wśródpodstawowychgatunkówliterackichinteresującejauto-
rówtomuepokibyłahomiletyka,którastałasięobiektemopisu
wartykuleMarzannyKuczyńskiejHomiletykacerkiewnaPierwszej
Rzeczypospolitejnapograniczukultur(dopołowyXVIIwieku).Autorka
koncentrujesięnarozwojuimodyfikacjiutworówhomiletycznych
podwpływemczołowegohasłazachodniegoodrodzenia-odnowy
przezSłowoObjawione.Pokazuje,żetworzonawprocesieciągłego
ścieraniasiętradycji,ideiiwartościWschoduorazZachoduhomile-
tykaszybkozaczęłapełnićfunkcjęważnejpłaszczyznywymianymię-
dzykulturowej,umożliwiającprzekraczaniewłasnejtradycji,aprzy
tymreprodukowanierodzimychwartościtrwałychiwzbogacanieich
onowe,aktualneelementyobce.
LiteraturępolemicznąwokółuniibrzeskiejodXVIdokońca
XVIIwiekuomówiłJanStradomskiwartykuleSpórohistorię
iwartościwświetlekatolicko-unicko-prawosławnejpolemikireligijnej
wPierwszejRzeczypospolitej(koniecXVI-początekXVIIIwieku).
Podstawowymjejtematembyłookreślenieetnogenealogicznej
igeopolitycznejtożsamościmieszkańcówpaństwapolsko-litew-
skiego,atakżemiejscairoliprzedstawicielizwaśnionychodłamów
chrześcijaństwa,żyjącychwgranicachjednegokraju.Szermierze
słowarzymskiej(katolickiej),grecko-ruskiej(prawosławnej)iunic-
~12~