Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PRAWOSŁAWIEORAZUNIAWPOLSCEINALITWIE
Azatem,jakargumentowaliwładycyopowiadającysięzaunią,
przyjęcieunickichbiskupówdosenatumiałonietylkowzmocnić
ichwiernośćwstosunkudoRzeczypospolitej,aletakżeugruntować
ichpostawęwiernościwstosunkudopapiestwa,wzmocnićwięc
samąunię!Jakwwieluinnychmiejscach,takituruscyhierarcho-
wiepodkreślaliswojąrówność(jużpozawarciuunii)wstosunku
dobiskupówrzymskokatolickich,zczymjednakwielutychostat-
nichniewpełnichciałosięzgodzić.Ostatecznie,wobecsprzeciwu
większościsenatorów(wtymbiskupówłacińskich),władycyuniccy
niezostaliprzyjęcidosenatu,mimożekonsekwentnieprosiłooto
polskichmonarchówwielukolejnychpapieży30.Przyjęciadogrona
senatorówdoczekałsięjedyniezwierzchnikCerkwiunickiejwRze-
czypospolitej,alestałosiętotużprzedostatecznymupadkiempań-
stwa,w1790roku31.
Zproblememautorytetuprawosławnychhierarchówwiązałasię
teżściślekwestiasposobupowoływanianowychwładyków.Zasadni-
czooddrugiejpołowyXVwiekudecyzjawtejsprawienależałado
polsko-litewskichmonarchów,którzyczasamijednakzasięgaliopi-
niimożnychprawosławnych.Pamiętaćwszaknależy,żenominacji
tychdokonywaliwładcykatoliccy,którzychoćbyzracjiodmienności
wyznanianiezawszezwracaliuwagęnaprzymiotyduchoweimoralne,
którewinniposiadaćkandydacidoobjęciagodnościbiskupich.Zda-
rzałosię,niestety,żeniektórzykrólowietraktowaliwładyctwapra-
wosławnejakozwykłebeneficja,przynosząceokreślonydochód,
inagradzalinimiosobyświeckie.Czasaminadawanobiskupstwapra-
wosławnenawetzazasługiwojenne.Wieluztakichnominatówwogóle
nieprzyjmowałoświęceńkapłańskichibiskupich,nieinteresowałosię
30T.Kempa,KościółunickiwRzeczypospolitejdopołowyXVIIwieku.
Czynnikisprzyjającerozwojowiuniibrzeskiejihamującejejwzrost,w:Między
ZachodemaWschodem.StudiazdziejówRzeczypospolitejwepocenowożytnej,
red.J.Staszewski,K.Mikulski,J.Dumanowski,WydawnictwoAdamMarszałek:
Toruń2002,s.368.
31NastąpiłotowokresieSejmuWielkiego,zob.K.Paździor,Dopuszczenie
metropolityunickiegodosenatuw1790r.StudiumzpolitykiwyznaniowejSejmu
Czteroletniego,„NaszaPrzeszłość”1999,t.91,s.241-267.
~29~