Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TOMASZKEMPA
wzwiązkimałżeńskie.SytuacjiwCerkwiniemogliuzdrowićczęsto
przypadkowomianowaninaswegodnościwładycy,nierzadkodający
złyprzykładłamaniacerkiewnegoprawa,atakżeobojętnościwobec
kryzysu,jakitrawiłprawosławie.Najbardziejkonkretnymibolesnym
skutkiemtejsytuacjibyłoodchodzenieodprawosławiaówczesnych
elitmagnackich,szlacheckichimiejskich44.Wrezultaciewprzededniu
uniibrzeskiejwliczącym140osóbsenacieRzeczypospolitejzasiadało
zaledwiepięciuprzedstawicieliprawosławiaitylkowniewielkimstop-
niuprzyczyniłasiędotegopolitykanominacyjnaZygmuntaIII45.
Kilkuzmagnatów,którzypozostalidokońcażyciaprzyprawo-
sławiu,starałosięzatrzymaćnegatywnetendencjeprzejawiającesię
wmetropoliikijowskiej,angażującsięwzakładaniedrukarń,szkół
czywywierającnacisknaruskichwładyków,byprzeprowadzalinie-
zbędnereformywCerkwi.Jakopierwszegochronologicznieztego
nielicznegogronaważnychmecenasówprawosławianależywymienić
hetmanaGrzegorzaChodkiewicza,założycielaprawosławnejdrukarni
wZabłudowie46.WśródpatronówCerkwibylitakżeksiążętaSłuccy,
choćichdziałaniamiałygłówniecharakterlokalnyiprzedewszystkim
dotyczyłynależącychdonichksięstwsłuckiegoikopylskiego,atakże
Kijowa47.Najważniejszymspośródmecenasówprawosławiabyłjed-
nakwdrugiejpołowieXVIwiekuwojewodakijowskiKonstantyWasyl
Ostrogski.ZałożyłonwswoimrodowymOstrogunaWołyniudrukar-
nię,wktórejwydanazostaław1581rokupierwsza(wcałości)Biblia
wjęzykucerkiewnosłowiańskim.Oprócztegomagnatfundowałtam
Akademię,która,mimowysiłkówOstrogskiego,niestałasięprawo-
44Szerzej:M.Liedke,Odprawosławiadokatolicyzmu.Ruscymożni
iszlachtaWielkiegoKsięstwaLitewskiegowobecwyznańreformacyjnych,WNUwB:
Białystok2004.
45H.Lulewicz,SkładwyznaniowysenatorówświeckichWielkiegoKsięstwa
LitewskiegozapanowaniaWazów,„PrzeglądHistoryczny”1977,t.68,s.427;
W
.Dworzaczek,ObliczewyznaniowesenatuRzeczypospolitejPolskiejwdobiekon-
trreformacji,w:„Muneralitteraria”.Księgakuczciprof.RomanaPollaka,PWN:
Poznań1962,s.52-53.
46J.Łabyncew,L.Szczawińska,WmieściezwanymZabłudowem,Orthdruk:
Białystok1995.
47А.Skep’żn,Княз.Слуцк.я,Беларусь:Minsk2013,s.19in.
~34~