Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TOMASZKEMPA
maliodhospodaradużenadaniaziemskie,królobiecał,żenieobej-
mieichegzekucjadóbr.AprzecieżwPolscezpowodużądańszlachty
koronnejzwiązanejzruchemegzekucyjnymtakiprocesodbierania
majątkówmiałmiejsce.Nicdziwnegozatem,żemagnaciprawosławni
(wieluznichmiałoswojerodowegniazdanaWołyniu)generalnie
poparlinowąunięzPolską.Wjeszczewiększymstopniudotyczyło
toszlachty,szczególniezUkrainy(województwkijowskiegoibra-
cławskiego)iWołynia,którezostałyprzyłączonedoPolskidecyzją
królaiobradującegowLubliniesejmu,awbrewLitwinom.Wokresie
bezkrólewiapośmierciZygmuntaAugusta,gdyzestronyczołowych
litewskichpolitykówwychodziłyinicjatywyzmierzającedoodzyska-
niautraconychterytoriów,zarównoszlachta,jakimagnaciruscyzwią-
zaniztymiziemiamiopowiedzielisięzadalsząichprzynależnością
doKorony.Unialubelskaotworzyłaprzednajbardziejwpływowymi
magnatamipochodzeniaruskiego(zktórychczęśćporzuciłaprawo-
sławie)nowemożliwościkarierypolitycznej.Przedstawicieletakich
rodówjakOstrogscyczyZbarascywciągukilkanastępnychdekad
sięgnąponajwyższeurzędywPolsce40.Zarównomożni,jakiszlachta
zziemukraińskich(wrazzWołyniem)uważalizaważnezachowanie
przezteobszarypewnejautonomiiwramachKrólestwaPolskiego,co
przejawiałosięm.in.wodrębnościprawnej(stosowanienatymobsza-
rzeIIStatutuLitewskiego),jakiwpodkreśleniuroliruszczyzny,która
-zgodnieztzw.aktamiinkorporacyjnymi-miałanatychterenach
pozostaćjęzykiemurzędowym:
Toteżzaprośbąwszechwołyńskiejziemieprzerzeczonychstanówzostawu-
jemy,wewszelakichsprawachichsądowych,jakopozwy,wpisywaniedo
ksiąg,aktaiwszelakiepotrzebyich,taksądównaszychgrodzkichiziem-
skich,jakoizkancelaryjejnaszejkoronnej,dekretanaszeiwewszytkich
potrzebachnaszychkrólewskichiziemskichkoronnychdonichlistynie
jakiminnym,jednoruskiempismempisaneiodprawowanebyćmajączasy
wiecznymi41.
40T.Kempa,Magnateriaruskawobecuniilubelskiej(1569),„Białoruskie
ZeszytyHistoryczne”2001,t.16,s.5-25;idem,Rusiniwobecuniilubelskiej.Czy
ruscymożniiszlachtachcieliściślejszegopołączeniazPolskąw1569roku?w:Unia
lubelska-UniaEuropejska,red.I.Hofman,WNUMCS:Lublin2010,s.83-93.
41Aktaunji,nr136,s.305;por.ibidem,nr138,s.315-316.
~32~