Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PRAWOSŁAWIEORAZUNIAWPOLSCEINALITWIE
aarchimandrytąpieczerskimNiceforemTurem.Rahozanasoborach
zlat1590i1591próbowałprzeprowadzićpewnereformywmetropolii
kijowskiej.Byłtoprogramambitnyibezwątpieniasłuszny.Wzmacniał
pozycjęwładyków,poddającścisłejkontrolizichstronyszkolnictwo,
drukarnieibractwawpodległychimeparchiach.Jednazkluczowych
reformprzewidywałatakżeinnysposóbwyborunowegometropolity
ibiskupów,umniejszającywtymwypadkurolękrólajakoosobyinnej
wiary.Towładycymieliprzedstawiaćczterechkandydatównawaku-
jącągodnośćbiskupiąlubmetropolitarną,znichzaśmonarchamiał
wybieraćjednego,któryotrzymywałwłaściwąnominację.Coistotne,
odtądcorokuwładycymielisięspotykaćnasoborachwramach
metropoliikijowskiej(wBrześciuLitewskim),podczasgdywcześniej
zjazdytakienieodbywałysięczasamiprzezkilkadziesiątlat.Niestety,
większościówczesnychreformnieudałosięwcielićwżycie,m.in.dla-
tego,żekrólniezamierzałrezygnowaćzeswoichprerogatywwyboru
nowychhierarchówcerkiewnych.Zabrakłoteżwyraźniejszegopopar-
ciareformzestronypozostałychwładyków53.
Wtakichwłaśnieokolicznościachdoszłow1590rokudopowsta-
niapierwszejdeklaracjiprounijnej,którąpodpisałoczterechwłady-
kówmetropoliikijowskiej.Niebyłowśródnichmetropolity,alebył
zatoegzarchaTerlecki,najwyraźniejniewierzący,żeCerkiewwRze-
czypospolitejmożesięodnowićizreformowaćwłasnymisiłami.Ofi-
cjalniegłównymdeklarowanympowodemuniimiałobyćdążeniedo
jednościwśródchrześcijan,czegozapewneprawosławnymwładykom
takżeniemożnaodmówić:
Myepiskopowie,niżejmianowaneosoby,oznajmujemy,powinnośćnasza
każenammiećstaranietakozbawienienaszejakoiluduchrześcijańskiego
trzodzieiowieczkachChrystusowychnamodBogaporuczonych,abyśmy
dozgodyijednościprowadzili.PrzetozdaruBożegochcemyjednegostar-
szegopasterzainamiestnikaprawdziwegoPiotraśw.,nastolicyrzymskiej
będącego,najświętszegopapieżazaPasterzanaszegowyznawaćionegoza
głowęnasząmieć,ionemupodlegaćisłuchaćzawżdy.Skądwielkiepomno-
żeniechwałyBożejwcerkwiJegoświętejbyćrozumiemyiniechcąctego
dalejnasumieniachnaszychznosić,skłoniliśmywolęiumysłnasz,jakosię
53T.Kempa,Metropolita…,s.56-58;K.Chodynicki,Kościół…,s.265-268.
~37~