Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Rozdział1.Koncepcjaprzestrzeniimiejscawodniesieniudotożsamości
przestrzeniwynikałazrozwojuhistorycznego,składałysięnaniądoświadczenia
kilkupokoleń.Klasycznaarchitekturagreckaprezentujeidealnyefekttakiejogólnej
ewolucji,stanowiącoświeconyprzypadek,wktórymkażdyuczestnikprocesueg-
zystencjiznasamegosiebie
4
.Ważnąrolęwkonstruowaniuprzestrzeniprzezstaro-
żytnychGrekówodgrywałoprosteogrodzenie,definiującemiejsce,relacjatego,co
wewnątrz,dotego,conazewnątrz,stanowiłabowiemgłównysposóbróżnicowania
przestrzeni.Greckipluralizmwjejkonstruowaniumajeszczejednąbardzoważną
cechę-jestreprezentowanyprzezrelacjępojednaniaiharmoniimiędzyczłowie-
kiemaotaczającymgośrodowiskiem.Należypodkreślić,żewybórodmiennych
rodzajóworganizacjiprzestrzennejustarożytnychGrekównigdyniebyłprzypad-
kowy,ponieważpragnęlioninadaćkształtnietylkokilkuogólnymrelacjom,lecz
takżelicznymznaczeniomegzystencjalnym.Wybórrodzajuorganizacjiprzestrzeni
dokonywałsięwramachjęzykabudowliiichnporządków”
.Ważneznaczeniema
fakt,żeGrecypostrzegalizjawiskażyciacodziennegojakoprzejawyarchetypów,
czyliidei.ZdaniemPlatonamiałyonebyćabsolutemidoskonałością,doktórej
każdyświadomyczłowiekpowiniendążyć.Konstruującprzestrzeńwokółsiebie,
Grecyskupialisięrównieżnaaspekcieludzkim,czyliprzenosiliwłasnecechyna
przedmiotyzewnętrzneanastępnieuznawalijezaosobowościantropomorficznych
bogów.Wydajesięzatem,żeświatstarożytnychGrekówcharakteryzowałsięhar-
monijnymwspółistnieniemiwzajemnymoddziaływaniemczłowiekaisiłprzyrody.
1.1.2.KonstruowanieprzestrzeniwChinach
ZupełnieodmiennycharaktermakonstruowanieprzestrzeniwChinach.
Zuwaginadużezróżnicowaniearchitekturywtymkraju,wynikającezarówno
zniejednorodnegoklimatu,jakizbardzodużejliczbymniejszościmającychwłasne
tradycjewbudownictwie,chciałabymskupićsięnakoncepcjiprzestrzeni,która
przynajmniejwswoichpoczątkachmagłębokizwiązekzchińskąfilozofią.Aby
przyjrzećsiębliżej,wjakisposóbChińczycykonstruowaliprzestrzeńwokółsiebie,
należyprześledzić,jakwyboryiprzekonaniafilozoficznesformułowanewokresie
starożytnymokreśliłyrozumienieświata,awzwiązkuztymwywierałydecydujący
wpływnapóźniejszezasadykonstruowaniaprzestrzeni.Istotnewydajesięrów-
nieżzaznaczeniejużnawstępietegoomówienia,żepoczątkowamyślfilozoficzna
wChinachrozwijałasięwewzajemnejrelacjizesztuką.Należyjednakzauważyć,
żechociażarchitekturanigdyniewchodziławskładchińskiegokanonusztuk
pięknych,tosposóbprojektowaniaogrodów,świątyń,domówimiastwywodzisię
ztego,wjakiChińczycypostrzegaliotaczająichrzeczywistość.Związkiarchitek-
turyzfilozofiątaoizmuopisałAmosIhTiaoChang
5
.Ciekawymźródłemwiedzyna
4Ibidem,s.39.
5A.I.T.Chang,TheTaoofArchitecture,PrincetonUniversityPress,Princeton1981.