Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14n1.Prawaipozycjaspołecznadzieckawhistorii
20–40lat,ojciec30–50lat
4
),liczbydzieci,ichwychowania
5
iselekcji.Odmawiał
prawrodzicielskichludziomułomnym.WjakimśsensiepodzielałpoglądySpar-
tan,żeprawodożyciaiprzeżyciaprzysługujetylkodzieciomsprawnym,
zdrowymnacieleiumyśle,którewprzyszłościbyłybyprzydatnymipaństwu
obywatelami.Tymnatomiast,któresąchorelubułomne,należypozwolićumrzeć.
Arystoteles,uczeń,apotemkrytykPlatonapisałwPolityce:„Władzanad
dziećmimaznówcharakterwładzykrólewskiej.Rodzicielbowiemwładana
zasadziemiłościjakoteżstarszeństwa,cowłaśniejestznamieniemwładzy
królewskiej”
6
.Dzieciom(istarcom)odmawiałobywatelstwa
7
.Uważałza„rzecz
naturalną,żezlepszychrodziców,lepsipochodząsynowie,boprzecież
szlachectwojestcnotądziedzicznąwrodzie”
8
.Jegozdaniemwiekiem
odpowiednimdomałżeństwajestdladziewcząt„mniejwięcej18lat,dla
mężczyzn37lubmniejwięcejtyle”
9
.Kobietyciężarnemusząsiętroszczyćoswoje
ciało,„nieoddawaćsięgnuśności,adbaćodostatniewyżywienie”
10
.Wnie-
którychkwestiachdotyczącychdobrapaństwabyłniezwykleradykalny.Uważał,
że„winnoobowiązywaćprawo,byniewychowywaćżadnegodziecka
wykazującegokalectwo”
11
.Ponieważwjegoprzekonaniuistotączłowieczeństwa
jestmowa,namarginesiespołeczeństwapowinnyznaleźćsięosobygłuchonieme.
Odmawiałteżprawadokształceniadzieciomniewolników.
Wimperiumrzymskim,zgodniezprawem,ojciecrodzinymiałwładzęnad
żoną,dziećmiiniewolnikami.Dzieciommusiałzapewnićutrzymanienaodpo-
wiednimpoziomie,atakżewychowaniezgodnezdobrymiobyczajami.Wpocząt-
kachpaństwarzymskiegomiałprawodozabiciaswoichdzieci,zacomogłago
spotkaćniezbytdolegliwakara.Prawożyciaiśmiercizostałozniesione
wIVwieku.Zgodniezprawemjustyniańskimojciecmógłjedynieskarcić
dziecko,prawoporzucenianoworodkówzaśdotyczyłogłówniedziecichorych
isłabych.UstawaXIItablicnakazywałapozbawienieżyciapłodównieudanych.
Praktykowanorównieżporzucenienoworodków,główniechorychisłabych,
którewszakżenieobejmowałopierworodnychsynówicórek.Wrazzrosnącymi
wpływamichrześcijaństwawprowadzanoprawnyzakazpodobnychpraktyk.
Wokresiepryncypatuporzucanojużgłówniedziecipozamałżeńskieinoworodki
4
Platon,Państwo,przeł.W.Witwicki,WydawnictwoAntyk,Kęty2003,s.161.
5
Platonuważał,żeÐwpaństwie,któremabyćurządzoneidealnie,wspólnepowinnybyćkobiety
iwspólnąwłasnościądzieciicałewykształceniefl,ibidem,ks.VIII,s.251.Zob.takżeks.V,s.159.
6
Arystoteles,Polityka,w:idem,Dzieławszystkie,przeł.L.Piotrowicz,t.I,Warszawa2003,s.18.
10
11
7
8
9
Ibidem.
Ibidem,s.187.
Ibidem,s.54.
Ibidem,s.71.
Ibidem,s.186.
