Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1
Uwarunkowaniapośrednie
37
Wydajesię,żeomawianywskaźnikwwiększymstopniuniżPKBoddajekondycję
społeczno-ekonomicznąposzczególnychpaństwinarodów.Wprzypadkurankin-
guPKBniebierzesiębowiempoduwagęznaczącychdysproporcjirozwojowych
wskaliposzczególnychpaństw,toteżnaczelelistyznajdująsięmiędzyinnymikra-
je,którychspołeczeństwasilniepodzielonepodwzględemdostępudoedukacji
ikultury.Jaskrawymprzykładempaństwaogigantycznychdysproporcjachrozwo-
jowychIndie,wktórychfirmyzajmującesięoprogramowaniemkomputerowym
zatrudniająsetkitysięcyludziipółmiliardaludziniepotrafipisaćaniczytać
(Nye2009,s.346).
Wtabeli1.4prezentujemywynikiRaportuoRozwojuSpołecznym(HumanDe-
velopmentReportUNDP)z2009roku,zpodziałemnakilkakategoriipaństw.
Namarginesiewartowspomnieć,żepostrzeganiekorupcjiwposzczególnych
państwachświataniezawszeidziewparzezewskaźnikamiPKBiHDI.Odpo-
łowylat90.XXwiekuorganizacjamiędzynarodowaTransparencyInternational
publikujerankingpaństwświata,biorącpoduwagękryteriumpostrzeganiastopnia
korupcji.Generalnie,grupęnajmniejskorumpowanychpaństwświatatworząkraje
otradycjachprotestanckichorazJaponia.Wgrupienajbardziejskorumpowanych
państwświataznajdująsięnatomiastprawiewszystkiepaństwaazjatyckie,afrykań-
skieipołudniowoamerykańskie.NaogółwysokiewskaźnikiPKBiHDIidąwparze
zniskimpoziomem(postrzeganej)korupcji.jednakznamiennewyjątkiodtej
reguły,czegoprzykłademmogąbyć:Włochy,Portugalia,HiszpaniaczyFrancja.
topaństwatradycyjniewysokouplasowanewrankingachPKBiHDI,aleznajdujące
sięwpołowielubponiżejpołowyrankinguTransparencyInternational.
1.2.3.Reżimypolityczneświata
Możemyrozróżnićświatwolnościidemokracjiorazświatautorytarnychitotalitar-
nychreżimówłamiącychprawaczłowieka.UproguXXwiekuniewielebyłopaństw
demokratycznych,obecniejestichzdecydowaniewięcej,cojednaknieoznacza,że
większośćludzkościżyjewdemokracji.
Wpolitologiimówisięotrzechfalachdemokratyzacji(Huntington1995).Do
pierwszejdoszłojeszczewXIXwiekuizałamałasiępozakończeniuIwojnyświato-
wejwlatach20.i30.XXwieku.Drugafalademokratyzacjinadeszławrazzzakoń-
czeniemIIwojnyświatowej(demokratyzacjam.in.Japonii,Korei,Niemiec,Austrii,
Włoch)izaczęłaopadaćwlatach60.ub.wieku,zwłaszczawAmeryceŁacińskiej.
Trzeciafalarozpoczęłasięwpołowielat70.XXwiekuodupadkudyktaturywPor-
tugalii(tzw.rewolucjagoździków),ajejkulminacjąbyłademokratyzacjaAmeryki
Łacińskiejwlatach80.XXwiekuitzw.JesieńNarodówwEuropieŚrodkowo-
-Wschodniej,zapoczątkowanaw1989roku.Wskaliświataobserwujemyzatem
ilościowywzrostdemokracji(wgliczbypaństw),leczniejesttoprzyroststały,zwa-
żywszynaokresoweodpływyfalidemokracji.
Naświecienadalfunkcjonujewielereżimówautorytarnychitotalitarnych.
WczołówcetegorankinguChiny,Kuba,KoreaPółnocna,Wietnamorazpań-
stwamuzułmańskie,wtymwiększośćpaństwafrykańskich.Nadalzatemduża