Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1
Uwarunkowaniabezpośrednie
17
(a)istnieniebezpośredniegonaciskupolitycznegonadziennikarzy(np.morderstwa,
ataki,uwięzienia);(b)ograniczaniewolnościwypowiedzi(np.cenzura,konfiskata
nakładudanejgazety,przeszukaniainękanie);(c)autocenzuręizdolnośćdokry-
tycznejanalizyrzeczywistościpolitycznejiekonomicznej.Badasięnietylkonacisk
zestronypaństwa,aletakżegrupinteresu,grupzbrojnychorazugrupowańma-
fijnych.Naogółgrononajbardziejszanującychzasadęwolnościmediówpaństw
światatworząpaństwaZachodu,choćnierzadkobywainaczej(ReportersWithout
Borders,www.rsf.org).
W2009rokudogrupypaństwonajwyższymstopniuwolnościprasy(pierwsza
dziesiątka)zaliczono:Danię,Finlandię,Irlandię,Norwegię,Szwecję,Estonię,Ho-
landię,Szwajcarię,IslandięorazLitwę.Listęzamykałynatomiast(wkolejnościod
końca):Erytrea,KoreaPółnocna,Turkmenistan,Iran,Birma,Kuba,Laos,Chiny,
JemenorazWietnam.Polskana175ocenianychpaństwznalazłasięwomawianym
rankinguna37pozycji(aktualnerankingidostępnenastronie:www.rsf.org).
FreedomHousetozkoleizałożonaw1941rokuprzezWendellaWillkiego
iEleanorRooseveltamerykańskaorganizacja,określającasięjakopozapartyjnaor-
ganizacjanon-profit.FreedomHouseprzygotowujecorocznyraportFreedomin
theWorldostaniedemokracjiiwolnościwewszystkichpaństwachświataoraz
wybranychterytoriachzależnychispornych.Efektybadań,zuwaginaodmienną
metodologięizastosowanekryteria,częstoodbiegająodrezultatówuzyskiwanych
wdanymrokuprzezorganizacjęReporterzybezGranic(FreedomHouse,www.
freedomhouse.org).
W2009rokudogronapaństwonajwyższymstopniuwolności(pierwszadziesiąt-
ka)zaliczono:Islandię,Finlandię,Norwegię,Danię,Szwecję,Belgię,Luksemburg,
Andorę,HolandięiSzwajcarię.Listęrankingowązamykałynatomiast(wkolej-
nościodkońca):KoreaPółnocna,Turkmenistan,Birma,Libia,Erytrea,Kuba,
Uzbekistan,Białoruś,GwineaRównikowaorazZimbabwe.Polskana195ocenia-
nychpaństwznalazłasięna49pozycji(aktualnerankingidostępnenastronie:
www.freedomhouse.org).
1.1.2.Stopieńalfabetyzacjiizróżnicowany
dostępdokultury
Nieulegawątpliwości,żewspółczesnyświatjestnadalgłębokopodzielonywtak
fundamentalnejkwestiijakalfabetyzacja,czyliumiejętnośćczytaniaipisania.Sta-
nowionazkoleipodstawowywarunekkorzystaniazosiągnięćkulturowych,takich
jak:książki,prasa,internet,awpewnymstopniutakżezmediówaudiowizualnych,
jakchoćbyradioczytelewizja.
Podstawowewykształcenieniejestwcalewskalicałegoświatadobrempo-
wszechnym.W2000rokucopiątymieszkaniecświatamającyukończone15lat
byłanalfabetą.NajwiększyodsetekanalfabetówmieszkawAfryceiwAzjiPołu-
dniowo-Zachodniej(głównieIndie,Bangladesz,Pakistan,Afganistan)orazChinach.
Powyżej30%ludzizamieszkującychpaństwawymienionychregionówtoosobynie-
potrafiąceczytaćipisać.W2000rokuwposzczególnychregionach(nazwyregionów