Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
CzęśćI.Rodzinnewięzispołeczne–perspektywateoretycznaibadawcza
poprzednikówbadacztennietyleskupiłsięnasilewięziwmikrostruktu-
rach,ilenakryteriumnotwartości’bądźnzamknięcia”strukturrodzinnych
wobecgrupnzewnętrznych”,zgodnieztradycyjnympodziałemgrupna
nswoje”inobce”,połączonymzpozytywnymibądźnegatywnymistereoty-
pamidotyczącymitychżegrup,generującymipostawywzajemnegozaufa-
niabądźnieufności.Putnamwewcześniejszychpublikacjach(np.P
UTNAM
,
1995)wyraźniepodkreślałspołecznąwartośćwięziinkluzywnych,uzna-
jąc,żespołeczność,wktórejonewystępują,stanowinwspólnotęobywatel-
ską”.Wedługjegopoglądówcharakteryzujejąwysokipoziomwspółpra-
cy,zaufania,odwzajemniania,obywatelskiegozaangażowaniaiwspólnego
dobrobytu.Przeciwstawieniemtakiejwspólnotyjestwspólnotanieobywa-
telska,wktórejniedostatekwymienionychcechtakżeulegasamowzmac-
nianiu,manifestującsięwysokimpoziomemnieufności,unikania,wyzy-
sku,izolacji,nieładuistagnacji.ZaprzykładsłużyPutnamowizjawisko
namoralnegofamilizmu”,opisanewcześniejprzezBanfielda.Cowięcej,
Putnam,surowoosądzającdominacjęwdanejspołecznościsilnychwięzi
wewnątrzrodzinnych,kategoryczniestwierdza,że:nSiłairodzinasąpry-
mitywnym[wyróżn.–E.B.]substytutemwspólnotyobywatelskiej.Przez
tysiąclattakistanrównowagibyłtragicznymprzeznaczeniem[wy-
różn.–E.B.]południowychWłoch”(P
UTNAM
,1995:278)
25
.Równocześniena
jednoznaczniepozytywnąocenę,zdaniemPutnama,zasługujespołeczeń-
stwoobywatelskie,opartenawięziachinkluzywnych,stowarzyszeniowych,
realizującenormywzajemnegozaufania,udzielaniapomocy,współpracy:
nSieciobywatelskiegozaangażowaniamająjednakwiększeszanseobjęcia
większychczęścispołeczeństwaiwtensposóbwspomożeniawspółpracy
napoziomiespołeczności.Paradoksalnie,jakzauważyłGranovetter,»sil-
ne«więzimiędzyludzkie(jakpokrewieństwoiserdecznaprzyjaźń)sąmniej
ważneod»słabych«więzi(jakznajomośćiwspólneczłonkostwowewtór-
nymstowarzyszeniu)wpodtrzymywaniuspójnościwspólnotyiwzbioro-
wychdziałaniach”(PUTNAM,1995:272–173).
Jakwidać,zpoglądówtychwyraźnieprzebijająsiętezyzakładają-
ce,żerodzinajestśrodowiskiemuniemożliwiającymwłaściwyrozwójjed-
nostekjakoprzyszłychobywateliiczłonkówliberalno-demokratycznego
społeczeństwa,zdolnychdootwartychkontaktówześrodowiskamiioso-
25
WartowtymmiejscuprzywołaćkrytycznąanalizępoglądówBanfieldaiinnychkulturo-
znawcówspołeczeństwawłoskiegozlat50.i60.,dokonanąprzezStefanięBernini.Autorka
zauważa,żeobwinianiewłoskiejrodziny,krewnych,sąsiedztwaorazwiosekowstrzymanie
rozwojuswobodnychformorganizacjipolitycznejizablokowanierozwojudemokratycznego
jestnieuprawnione;ponadtoopistennieodpowiadaobrazowiwspółczesnychWłoch,wktó-
rychrodzina–choćnadalstanowicentralnąwartość–wciąguostatnichkilkudziesięciulat
przeszłagłębokątransformacjęobejmującąspadekurodzeń,podjęcieprzezkobietypracyza-
wodowejiopóźnieniezawieraniamałżeństwprzezmłodepokolenieWłochów(B
ERNINI
,2010).
