Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
pliwości,czyprzywódcategoruchu,NedLudd,byłpostaciąhistoryczną.Reakcją
naluddyzmbyłoustanowieniekaryśmiercizaniszczenieurządzeńtechnicznych,
byłyprzypadkijejstosowania.Niechęćlubsprzeciwwobecmodernizacjitech-
nicznejujawniałsięrównieżwkręgachprzedsiębiorców.
Tendencjadofizycznegoprzeciwstawianiasięmechanizacjipracynieznik-
nęłaprzeddwustulaty.Powracaniejednokrotniemiędzyinnymiwdziałalności
związkówzawodowych.Współcześniespotykamytakzwanyneoluddyzm,ruch
przeciwstawiającysięzwłaszczaprocesominformatyzacji.Najgłośniejszym
przedstawicielemjegoodłamu,bioregionalizmu,opowiadającegosięzawyod-
rębnianiemregionównapodstawierelacjiwodnychifizycznejcharakterystyki
terenu,jestKirkpatrickSale.
Bardzodługajestlistazwolenników,anawetentuzjastówrozwojutechniki,
przekonanychojejrozstrzygającymznaczeniudlapomyślnościspołeczeństw.
Zawęzimyjądoliteratów.Optymizmwsprawiepostępunaukiitechnikiznalazł
wyrazwutopiiFrancisaBacona(1561-1626)NowaAtlantyda,powiekachpo-
dobnepoglądyreprezentowaliJuliuszVerne(1828-1905),HerbertGeorgeWells
(1866-1946)iEdwardBellamy(1850-1898).Literaturastałasiętakżemiejscem
ostrejkrytykimożliwościtechnicznych,tętendencjęzapoczątkowałaMaryShel-
ley(1797-1851),autorkapowieściFrankenstein.
Dylematwocenietechnikiznalazłwyrazwliteraturzepolskiej.Bohaterepizo-
dycznyLalkiBolesławaPrusa(1847-1912),profesorGeist,jestupartym,ubogim
wynalazcą,którywierzywpostępdziękinowymurządzeniomtechnicznym.Mają
onesłużyć„tylkoprawdziwymludziom”,niemogąmiećdonichdostępu„potwo-
rywludzkiejpostaci”.BolesławPrusodnotowałtakisposóbmyślenia,chociaż
znimsięnieutożsamiał.
Przeciwieństwementuzjastycznegostosunkudotechnikijestjejlekceważenie.
Cyceron(106-43p.n.e.),świetnymówcaipisarzpropagującyfilozofięgrecką,
uważał,żeczłowiekhonoruniepowinienzajmowaćsięczymkolwiek,comazna-
czeniepraktyczne15.Takipoglądpowracałwwieluepokachhistorycznych.
Sprzeciwywobecpostęputechnikikażązapytać,czyjestonprzyczynąbezro-
bocia?NagroźbębezrobociatechnologicznegowskazywalikrótkopoIIwojnie
światowejNorbertWieneriWassilyLeontief.Współczesnateoriaekonomiczna
dostarczanatozadanepytaniekonkretnąodpowiedź16.Zpunktuwidzeniaprzy-
czynypowstaniawystępujekilkarodzajówtegozjawiskagospodarczo-społecz-
nego17.Bezrobociekoniunkturalnepojawiasięwokresiezmniejszonejaktywno-
ścigospodarczej,recesjilubspowolnieniawzrostu.Bezrobociesezonowewyni-
15
L.SpraguedeCamp,Wielcyimalitwórcycywilizacji,WiedzaPowszechna,Warszawa1970,s.187.
16
C.A.Pissarides,EquilibriumUnemploymentTheory,MITPress,Cambridge2000.
17
L.J.Jasiński,Podstawyekonomii,OficynaWydawniczaPolitechnikiWarszawskiej,Warszawa
2013,s.150.
13
