Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
1.PROCESYGEOPOLITYCZNEWEWSPÓŁCZESNYMŚWIECIE
czesnychprzemiannamiejskiezarządzaniewwarunkachprzeskalowania;atakże
(4)procesówglobalizacjiieuropeizacji,oferującychaktoromsubpaństwowym
nowemożliwoci,leczrównieżstawiającymograniczenia[Lefevre,d’Albergo
2007:317-318].
1.1.Procesyglobalizacji
Przyjęłosięokrelaćcałokształtprocesówintensywniezachodzącychwostatnich
dekadachXXwiekumianemglobalizacji.Częstobardzoogólniestosowanepoję-
ciestałosię,jakpiszeSoja[2000:190],„przykuwającymuwagęhasłemkońca
wieku,milenijnąmetaforąpraktyczniedlawszystkiego,codziejesięprawie
wszędziepodkoniecXXwieku”[zob.Low,Barnett2000].Wtensposób
globalizacjapodzieliłalosinnychpopularnychpojęć,stosowanychtakczęsto,że
pierwotnadefinicjadawnozniknęłazahoryzontem.Spróbujmyjednakdoniej
wrócić.Najbardziejprzemawiajądomniedwaopisy,przytoczonewopracowaniu
Czerny[2005]:stwierdzenieRobertsona[za:Czerny2005],żeglobalizacjato
„proceszagęszczaniawiataiwzrostuwiadomociwródcorazszerszychkręgów
społecznych,żewiatjestcałocią”orazBecka[1997,za:Czerny2005],który
zwracauwagęnapowszechneinieustannedowiadczanie„zanikaniagranic”
gospodarczych,społecznych,ekologicznych,informacyjnychetc.,któregoreper-
kusjąjestkoniecznoć„dopasowywaniadonowychsytuacjinaróżnychpoziomach
przestrzennegoodniesienia”.
Zobukonstatacjiwyłaniasięwyraźniezmianawprzestrzennoci-jej
funkcjonowaniuipostrzeganiu-tworzącbezporedniepowiązanieglobalizacji
zniecopóźniejsząkoncepcjąreterytorializacji.Tenwątekprzewijałsięwdyskusji
nadglobalizacjąjużodsłynnegostwierdzeniaO’Brianao„końcugeografii”,
rozumianejjakonaukaorelacjachwprzestrzenieuklidesowej.Haggett[2001]
zkoleiwyróżniłaprzestrzennywymiarglobalizacji.Zmniejszenieroliodległoci
(zob.distancelessnessHeideggera)Harvey[1990]zawarłwpojęciu„kompresji
czasuiprzestrzeni”.Doćszybkozatemprzestrzeńwróciładołask,tworząc-
wrazzczasem-dualizmglobalizacji.Zaczętowręczzwracaćuwagęnaszczególną
istotnoćgeografiiwdobieglobalizacji.Soja[2000]piszeoprzełamaniusilnie
ugruntowanegoprzezstuleciaobowiązywaniaprymatuczasunadprzestrzenią
(zob.geographymattersLowaiBarnetta[2000]).Jednakwtymkontekciepoja-
wiająsięrównieżgłosyutrzymujące,żewymiarczasowo-historycznyzostałnie-
słuszniezepchniętynadrugiplanprzezrozważanianadprzestrzennymwymiarem
globalizacji[ibidem].Bowiem,zdaniemLowaiBarnetta[ibidem:56],„Odpowia-
danienaglobalizacjęjakogeograficznątezę,bezuwzględnieniaexplicite
jejczasowociomijajejnajważniejsząstrukturalnącechędyskursuonormatywnej
iprzekonującejsile”.
Wródprocesówrozumianychpodpojęciemglobalizacjibadacze,koncentru-
jącysięnazagadnieniachpolityczno-ekonomicznych[Czerny2005:18-19;Jessop
2002b:115inast.;zob.takżeSoja2000:193],wymieniająnastępująceaspekty
związanezliberalizacjągospodarczą: