Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
1.PROCESYGEOPOLITYCZNEWEWSPÓŁCZESNYMŚWIECIE
dańnadnowymi,wdużejmierzeoderwanymiodkonkretnychmiejsciterytoriów
procesamispołeczno-politycznymi,zachodzącymiwewspółczesnymwiecie,
dałopocząteknowejkonceptualizacjiprzestrzennejowychprocesów.Ważną
rolęwnowymnurciezainteresowaniaprzestrzennociąodegrałaglobalizacja,
stwarzającnowewyzwania,wychodzącepozatradycyjnestrukturypolityczno-
-administracyjne,wszczególnocipozapaństwonarodowe.Odpaństwowienie
wpisałosięwtentrend,stanowiącjedenzbezporednichprzyczynkówzmian
wpodejciunaukspołecznych,szczegółowoprzedstawionychiomówionychprzez
Brennera[2004](tabela2).
Oileepistemologiazorientowananapaństwowoćwiązałasięzpostrzeganiem
przestrzenijakofizycznegoukładuodniesienia(zmiennejniezależnej,często
wyjaniającejbadanezjawiska),otylepodważeniemetodologicznejnacjonalizacji
oznaczałotakżekontestacjęfetyszyzmuprzestrzennegowogóle.Wefekcieposzu-
kiwanianowejkonceptualizacjidlazmieniającychsięuwarunkowańludzkiej
działalnociwprzestrzeniprzepływówzaowocowałypojawieniemsiępojęciade-
ireterytorializacji.Umiędzynarodowieniegospodarczo-politycznegosystemuspra-
wiło,żeterytoriumpaństwaprzestałobyćzgóryzdefiniowanympojemnikiem
dladziałańpolitycznych,gospodarczychispołecznych.Stałosięraczejhistorycznie
utworzonąkategorią-takżeprzestrzenną,choćwykraczającąswojądziałalno-
ciąpozajedenpoziomskalarny.Zmianiesemantycznejulegająteżgranicepaństwo-
we(czymzajmujesięnurtbadańzwanyrebordering).Ichznaczeniejakosztywnych
podziałówprzestrzenifizycznejustępujemiejscawymiarowisymbolicznemu,
któryprzybieraróżneformy.Jednąznichjestgranica-jakopolityczno-gospodar-
czakategoriaempiryczna,poprzezktórąpaństwoartykułujeikontestujeswoją
władzę.
Terminudeterytorializacjaużywanojużwlatach70.XXwiekuwzwiązku
zintensyfikującąsiędziałalnociąmiędzynarodowychkorporacji[Brenner2004].
Późniejrozszerzonojegoznaczenietak,żeobjęłoononowemożliwocikomuni-
kacyjne,wynikającezrozwojutechnologicznego.Koncepcjadeterytorializacji
korespondowałazprzekonaniemokońcugeografii[O’Brien1992;Bauman2000],
którymiałtowarzyszyćrozpowszechnianiusięnowychtechnologiitelekomuni-
kacyjnych[Castells1997].Wwiecieglobalnychprzepływówniebyłokoncep-
tualnegomiejscadlaterytoriów;przestrzeńmiałaograniczyćsiędomiejsc,
węzłówzagęszczającychoweprzepływy.Brenner[2004:58]sprzeciwiasiętak
krelonejwizjiwiata-bezfizycznejprzestrzeni,bezgranic,odległociimiejsc.
Uznajejązazbytidealistycznie,niesłusznieizaszybkoodbierającąpaństwu
narodowemujegoznaczenie.Takjakodpaństwowienienieoznaczałocałkowitego
wycofaniasiępaństwzsystemuwiatowejregulacji,takizmianykonceptualizacji
przestrzeni,którychdomagasięglobalizacja,nieoznaczająjejnegacji.Wodpo-
wiedzinakryzysterytorialnejregulacjirozwojugospodarczegopaństwoma
właniestymulowaćre-skalacjęire-terytorializację[Gualini2006:886].Wtym
samymduchuprzebiegakrytykaglobalizacjiMassey[2005].Państwowoćnadal
stanowipodwalinydziałalnociludzkiej,wprzestrzenirelacjizapewniaspraw-
dzone,akceptowanekanałyinterakcji.Niejestjużjednakjedynymodniesieniem