Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ewolucjapowieścisensacyjno-kryminalnejijejbohaterówwepocesowieckiej
35
łamiodpowiadającymitradycjikulturymasowej63.Wedługrosyjskiegoklasyka
literaturydetektywistycznej,GieorgijaWajnera,książkaomajorzeProninie
wswoimczasiebyła,jeśliniejedyną,tojednązniezmiernierzadkichmasowo-
-popularnychpozycji64.
Proninjakobohaterliteraturypopularnejwkroczyłdoniejdziękizastosowa-
niutyleżznanego,ileżskutecznegochwytunodnalezionegorękopisu”
.Narracja
OpowiadańmajoraProninaprowadzonajestwstylistyceskazu,czylinarracji
wypowiadawczej,którabudujeatmosferęprzekazubezpośredniego,tworzyiluzję,
żeprotagonistaodsłaniakulisyswejpracywywiadowczej.Następniewroku1941
ukazałosięopowiadanieszpiegowskieLwaOwałowaBłękitnyanioł(Голубой
ангел)
65
,wktórymjedenzepizodówprzedstawiadziałalnośćkontrwywiadu
sowieckiego.Książkatazjednejstronyzapewniłapisarzowiwielkąpopularność,
zdrugiejzaśspowodowaławysunięciewobecniegooskarżeńozdradzaniemetod
pracyoperacyjnejsowieckichsłużbspecjalnych.
LewOwałowzapłaciłzaswojeopowiadaniaośmiomalatamiobozuoraz
siedmiomalatamizesłania.W1958rokupisarzzostałzrehabilitowanyi,co
istotne,zdecydowałsięnakontynuacjęcykluopopularnymbohaterze.Napisał
wówczaspowieśćMiedzianyguzik(Меднаяпуговица,1958),którabyładruko-
wanawodcinkachnałamachczasopismanOgoniok”
,cowydatniezwiększyłojej
zasięgwśródczytelników.Jakstwierdziłsamautor
,wprawdzie,niczymAleksandr
Radiszczew,zostałzesłanyzaksiążkę,alepolatachokazałosię,żeProninprze-
trwał–niezmienniewalczy,cierpi,kocha,natomiastzarzutyjegoprzeciwników
zachowałyjedyniewartośćdokumentalną66.
Znaleźlisięrównieżitacypolitycy,krytycyliteraccy,którzyjużwmomencie
pojawianiasięowychksiążekdocenilitwórczośćLwaOwałowa.Dojegozwolenni-
kównależeliWiaczesławMołotoworazWiktorSzkłowski.Tendrugikomentował
równieżspecyfikęrozwojurosyjskiegokryminału,chwalącotwarciepisarzaza
kreacjęjegobohatera:
Kryminałsowieckidługonamsięnieudawał,ponieważludzie,którzychcieligo
stworzyć,podążaliścieżkąConanaDoyle’a,kopiującatrakcyjnośćwątku.Tymczasem
możnapójśćpoliniiWolteraijeszczedalej–poliniiPuszkina.Trzebabyłowpro-
wadzićdoutworuelementmoralnyłL.OwałowwydrukowałOpowiadaniamajora
Pronina.Udałomusięstworzyćobrazcierpliwego,śmiałego,pomysłowegomajora
bezpieczeństwanarodowego,IwanaNikołajewiczaProninałGatunektworzysię
nanaszychoczach67.
63Zob.А.Замостьянов,Пронинскоеассорти…
64
Zob.wypowiedźGieorgijaWajnerawprogramieradiowymPiotraWajla,П.Вайль,Майор
Пронин,[on-line:]www.svoboda.org/programs/cicles/hero/17.asp–28I2007.
65W1930r.miałamiejscepremierapierwszegoniemieckiegofilmudźwiękowegowłaśnie
podtakimtutułemzMarlenąDietrichwroligłównej.
66[Cyt.za:]П.Вайль,МайорПронин…
67[Cyt.za:]А.Замостьянов,Пронинскоеассорти…
