Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
13
wdokumentachXIIIwiekuodzwierciedlasięjeszczewierniecałyobraz
staregoustrojuspołeczeństwaipaństwa,wszystkiedawneinstytucje,
jakbynapożegnanie,mającjużzamieraćniebawem,zostawiająswój
śladwtychpomnikach,śladnieraztakżywyiwyraźny,żedośćsięwnie
wczytać,abystosunkitychzamierzchłychczasówwcałejmalowniczo-
ściswejbarwnejstanęłyprzedoczyma.Inicłatwiejszego,jakodróżnić
dokładnie,cojestwwiarygodnymświadectwietychpomnikównowo-
ściąXIIIwieku,acozdawniejszychczasówpozostałoniezmienionym
nabytkiem;toteżtegozarzutunieobawiamysięzgoła,jakobyśmy,ko-
rzystajączdokumentówXIIIwieku,stosunkitemustuleciuwłaściwe
wdawniejszeczasyprzenieśli.Mozolnatobyławprawdzierzecz,naj-
mozolniejszaniezawodniewcałejniniejszejpracy,przestudiowaćsu-
miennieobfityzasóbdokumentówXIIIwieku,choćwwieluznichpró-
żnobyłoszukaćjakiegośprzyczynkudoobjaśnieniadawniejszych
stosunków,aleplonztychstudiówopłaciłsiętaksowicie,żejeślinam
nieudałosięnakreślićjasnegoobrazubudowypaństwaispołeczeństwa
polskiegowwiekuXII,towinategospadawyłącznienasiłynasze,nie
zaśnawdzięcznegomateriałutegonaturę.Boświadectwadokumen-
tówXIIIwiekuwpołączeniuzcennymiprzyczynkami,jakichdostarczy-
ływspółczesnepomniki,uzupełniająsięprzybliższymrozpatrzeniu
wsposóbtakwszelkieoczekiwaniaprzechodzący,iżdośćoświecićje
promieniemwskazówek,zaczerpniętychzewspółczesnychstosunków
naszychwspółplemiennychsąsiadów,żebyżywoprzedoczymastanę-
łyzasadniczekonturyustrojuówczesnegopaństwaispołeczeństwa,
wrazzmnóstwembarwnychamalowniczychszczegółów.
Przedkilkujeszczelatyniepodobieństwembyłobyprzystąpićdo
pracytegorodzaju.Dośćprzypomnieć,jakiemnóstwomateriałudy-
plomatycznegoztejepokiwydanowłaśniewostatnichlatach,żewtym
czasiewyszedłkodekskatedrykrakowskiej,kodeksmałopolskiiwielko-
polski;niespożytatozasługamężówiinstytucji,którymwydawnictwa
tezawdzięczamy.Ileżbowiemtakichwypadkówmoglibyśmyprzyto-
czyć,gdziecałyzasóbuzbieranychmozolniewskazówekniewystarcza
jeszczedowyjaśnieniajakiejśzagadkiwstarychnaszychinstytucjach,
gdzienapodstawietegomateriałuaninajśmielszewysiłkihermeneu-
