Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
35
domdziczypomorskiej,dopókizjejzawojowaniempotrzebazasieknie
minęła7.Gdzieindziejonichniesłychać,napołudniustarczyływidocz-
nieKarpatykuobronieodWęgier,odwschodunieporabyłapodobno
rąbaćzasieki,skoroipołudniowi,ipółnocnimieszkańcyPowiślaradzi
byli,choćbywwalcezsąsiadami,kuwschodowisłońcanowygruntdla
swychosadzdobywać.Wtamtychznówstronachtensamżywioł,któ-
rynazachodziebroniłPolskęodNiemców,powściągałzwłaszczaMa-
zurówodzaczepnychzapędówwsąsiedztwo,broniączarazemichosa-
dy,przezwiększączęśćrokuprzynajmniej,odkrwawegoodwetu
wrogów.
Jeziora,bagnaimoczaryjednympasmemszerokorozlanymokala-
jącsiedzibyPrusaków,„lepsząbyły,wedługGalla,dlanichobronąod
najsilniejszychtwierdzizamkówidlategonikomunieudałosięichza-
wojować”.Tylkowostrązimę,kiedylodyrzuciłytwardypomostnapo-
granicznebagniska,możnabyłoponimdostaćsięwtosąsiedztwo,in-
nejdroginapróżnobyktośszukał8.Alenietylkowpruskichmoczarach
obfitewodyowejepokirozlewałysięprzyrodzonągranicą.Nawetna
lesistymPodgórzuśląskim,gdziegruntodstrumienigórskichnietak
łatworozmakał,obfitośćwódbroniłaosadylewegonadbrzeżaOdryod
najazdówczeskichwspółplemieńców,którzywraziełupieskiejochoty
czekalizwykledopierozimy,ażwodylodowąpowłokąsięścięły.Jeśli
więctylkoodCzechówmożnabyłoobawiaćsięnapadu,ludnośćlewe-
gobrzeguOdrychroniłasięwzimiedozamkówwarownych,bezbron-
neosadywiejskiepustkązostawiając9.
Zrzadkateżtylkoświeciływówczaswśródlasówtegopodgórza
nieliczneosady,nieważącsięodsuwaćdalekoodbrzeguOdry.Jeszcze
wdrugiejpołowieXIIwiekumógłBolesławWysokihojnądłoniąroz-
dzielaćteleśnepustkowiamiędzyswoichludziikażdykmiećksiążęcy,
zająwszywnichsiedzibę,„panował”nadrozległymdokołaobszarem
odwiecznychborówinieznałgranic,gdziewśródgęstwinleśnychmia-
łosiękończyćto„panowanie”10.Małoteżktowówczasdbałotepust-
kowia;zsamychdarówbożychdzikiegolasutrudnobyłowyżyć,anie
każdytylomarękamiludzkimirozporządzał,żebytrzebienielasówna
dobremógłrozpocząć;zresztąwustronnymodosobnieniu,woddali
