Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
|
LechŁbik·MikołajzRyńska,rycerzspodznakujaszczurki
Jagiełłąijegodoradcami,pobitwiegrunwaldzkiejzaś-wścisłympo-
rozumieniuzmonarchą-tocząregularnąwalkęzbrojnązKrzyżakami.
Wstarciachnalądzieinamorzuuczestniczykilkutysięcznaarmia
Jaszczurkowców.KluczowąrolęodgrywaMikołajzRyńska,którypod
Grunwaldem,jeszczeprzedśmierciąwielkiegomistrzaUlrykavonJun-
gingen,opuszczaszeregikrzyżackie,dajączarazemznaksprzysiężonym
znimrycerzomdoprzejścianastronępolską.Pobitwiezajmujekrzyżacki
zamekwBratianie,poczymoblegaznaczniemocniejsząwarownięwRa-
dzyniuChełmińskim.Podkoniecwojnybierzeudziałwnaradachnad
postanowieniamiukładupokojowegozZakonemjakodoradcaJagiełły
dosprawpomorskich.
Mimoofaristarańwalkanieprzynosirezultatów.Krzyżacyod-
zyskująwładzęimszcząsięokrutnienaprzywódcyJaszczurkowców,
oskarżającgofałszywieoudziałwspiskunażyciewielkiegomistrza
HenrykavonPlauen,zawiązanymrzekomoprzezradzyńskiegokomtura,
JerzegovonWirsberg.Kilkuinnychczłonkóworganizacji,wśródnich
brataizięciaMikołaja,wporęostrzeżonooplanowanycharesztowaniach,
toteżzdołaliuciecdoPolski.MimorepresjiTowarzystwonieskładabroni.
Przyokazjinastępnychwojenpolsko-krzyżackichpodejmujekolejne,
ciąglejednaknieskutecznezrywypowstańcze.Ostatnizryw,podjęty
w1454rokuwewspółpracyzutworzonymwroku1440Związkiem
Pruskim,doprowadziłpotrzynastulatachniezwyklekrwawejwojnydo
trwałegowyzwoleniaziemichełmińskiej,PomorzaGdańskiego,Powiśla
iWarmii,czterechkrain,którepoepokęrozbiorówPolskitworzyćbędą
osobnąprowincjęonazwiePrusyKrólewskie.Otym,żeswoistykult
MikołajazRyńskamastosunkowokrótkąhistorię,świadczyfakt,żenie
znaligotacypisarze,jakJózefIgnacyKraszewskiiHenrykSienkiewicz,
choćobajpisalioKrzyżakachiichwielkiejwojniezPolskąiLitwązlat
1409-1411,podczasktórejnaczołowybiłasiębitwapodGrunwaldem.
Tyleliteraci,którychprzedostrzałemmerytorycznejkrytykichroni
odgłębokiejstarożytnościimmunitetpoetyckiejlicencji.Niemapotrzeby
dowodzić,żesnująonisweopowieściwniezmiernieluźnymnawiązaniu
donadwyrazskąpychustaleńrzetelnychmistrzówhistorycznegorze-
miosła.Wszelakokrągczytelników„oschłych”opracowańnaukowych
ograniczasięzazwyczajdoniewielkiejgrupyosób,natomiastopartana
fantazjiwizjaartystówkształtujeświatwyobraźnitysięcyludzi,wyzwa-
lającinicjatywynawielupolach.