Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
niszczącścianykomórkowej,aleblokującprocesjejsyntezy.Powodujetoosłabienie
wzrostukomórekgospodarza,leczpozwalamunaprzeżycie.
Istotnącechącyklulizogennegojestto,iżwirusmożeprzebywaćwkomórcegospo-
darzawformieutajonejdośćdługo,częstopoprzezwielegeneracji.Takiegowirusa
nazywamywówczasprowirusem,akomórkę,któragozawiera,komórkąlizogenną.
Materiałgenetycznywirusamożesięreplikowaćrazemzgenomemgospodarza;wtym
staniewirusjestprzekazywanykomórkompotomnym.Częstozdarzasię,żekomórka
lizogennawykazujecechyinneniżkomórkaniezainfekowana.Wynikatoztego,że
wiruswbudowującsięwgenomgospodarzamożeinaktywowaćjegogen/geny.Możliwa
jesttakżezmianafenotypugospodarzaprzezbiałkapowstałewwynikuekspresjige-
nu/genówwirusowych.Przykłademjesttoksynacholery,którajestkodowanaprzez
wirusalizogennegodlabakteriicholeryzgatunkuVibriocholerae.Wirustenstającsię
prowirusemwnositęchorobotwórcządlaczłowiekacechędokomórkibakteryjnej
Vibriocholerae.Zjawiskouzyskanianowychwłaściwości,wtymwłaściwościchorobo-
twórczych,przezbakteriępozakażeniufagiemnazywamykonwersjąlizogenną.Podob-
nądrogąbakteriemogąnabywaćopornośćnaantybiotyki.Komórkawstanielizogenii
jestopornanaatakinnychwirusówtegosamegotypu,ponieważprodukujebiałko
represorareplikacjigenomuwirusowego,kodowaneprzezgenwirusa.Przejściezcyklu
lizogennegodolitycznegomożezachodzićspontanicznielubpodwpływemczynników
mutagennych,takichjakpromienieUV,antybiotyki(np.mitomycynaC),wwynikuusz-
kodzenia(inaktywacji,zmutowania)wirusowegogenurepresorareplikacji.
1.5.Organizacjastrukturalnaifunkcjonalnagenomu
Wirusy,zpowodumałychrozmiarów,mieszcząograniczonąilośćinformacjigenetycz-
nejwswoimgenomie.Genomywirusowezawierająniewielkąliczbęgenów,kodujących
tylkoteprodukty,któresąniezbędnedorozwojuwirusów,aktórychniemożedostar-
czyćimgospodarz.Zdarzająsięjednakwyjątki,jakwspomnianywcześniejmimiwirus,
wktóregogenomiejestzakodowanychokoło900białek.Sposobemnazmieszczenie
pełnejinformacjiwmałymgenomiewirusa,wielokrotniemniejszymniżgenomgospo-
darza,jestwystępowanietzw.genównakładających(zachodzących)(ang.overlapping
genes).Sekwencjenukleotydowetakichgenówzachodząnasiebie,cosprawia,żezaj-
mująoneznaczniemniejszyobszargenomu,niżgdybygennastępującyniezachodziłna
genpoprzedzający.Organizacjagenomówwobrębiedanegorodzajuwirusówjest
zazwyczajbardzozbliżona.Przyjrzyjmysięorganizacjigenomówwirusowychnaprzy-
kładziewirusówbakteryjnych(rys.I-1.5).
Genyzaangażowanewcykllizogennyigenykodującebiałkacyklulitycznegosą
zgrupowaneoddzielnieitranskrybowanewdwóchprzeciwstawnychkierunkach.
Regionregulatorowy,odpowiedzialnyzarewersjęrozwojuwirusazcyklulizogennego
nalityczny,znajdujesiępomiędzytymidwomagrupamigenów.Istotnąinformacjąuzy-
skanąwwynikuanalizysekwencjinukleotydowejgenomówfagów(genomikafagów)
jestrównieżto,iżgenypełniącepodobnefunkcjesąułożonewokreślonejkolejności,
którajednocześnieodpowiadakolejnościichekspresjiwczasie.Zregionemregulato-
rowymsąsiadujągenyreplikacyjne,dalejnastępujągenyodpowiedzialnezapakowanie
11
