Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
stycznądziałalnościąholiny(Hol)iendolizyny(Ply);genyobutychbiałekulegają
ekspresjijakogenypóźne.Holinajestbiałkiembłonowym,uczestniczącymwtworze-
niu„dziur”wbłoniecytoplazmatycznej,copowodujerozprzężeniepotencjałubłono-
wegoitymsamymułatwializęścianykomórkowejbakterii.Napodstawieliczbywyod-
rębnianychdomentransbłonowychwyróżniasięobecnietrzyklasyholin:klasaIobej-
mujeholinyz3domenamitransbłonowymi,klasaIIzawieraholinyz2domenami
transbłonowymi,aklasaIII–holinyz1domenątransbłonową.
Bakteriofagoweendolizynynajczęściejsąpozbawionespecyficznejsekwencji
odpowiedzialnejzasekrecjębiałka.Wtychprzypadkachaktywnośćholinyumożliwia
przedostaniesięendolizynyprzezbłonęcytoplazmatycznądosubstratu,którymjest
peptydoglikan,składnikścianykomórkowejbakterii(mureina).Endolizynapoprzez
hydrolizępeptydoglikanu,rozpoczynaprocesprowadzącydośmiercikomórki.Gen
kodującyendolizynęrzadkoulegamutacjom,aopornośćnaendolizynęjestbardzorza-
dkospotykana.Spowodowanejesttotym,żeelementwiążącyendolizynęfagowąjest
istotnymkomponentemścianykomórkowej,niezbędnymdożyciakomórki.Ze
względunaaktywnośćenzymatycznąwyróżniasięczterygrupyendolizyn:muramidazy,
transglikolazy,amidazyipeptydazy.Dziękiholinieiendolizynieprocesuwolnienia
cząstekwirusowychzkomórkigospodarzajestbardzoprecyzyjnywczasie–rozpo-
czynasiępopowstaniudojrzałychcząstekpotomnych,atakżeszybki,ponieważwcze-
sneuwolnieniewirusówpozwalanawcześniejsząinfekcjękolejnychbakteriiznaj-
dującychsięwśrodowisku.
Innąstrategięwykazujenp.bakteriofagÖX174mającygenomwpostacissDNA,
kodującytylkojedengen,któregoproduktjestodpowiedzialnyzauwolnieniewirusów
potomnych.LitycznebiałkoEtegofaga,wprzeciwieństwiedobiałkawirusówdsDNA,
niedegradujeścianykomórkowej,leczuniemożliwiajejpowstawanie,poprzezhamo-
waniesyntezypeptydoglikanu.
102020Terapiabakteriofagowa
Następstwemodkryciabakteriofagówibadańnadnimibyłypróbyzastosowaniafagów
jakoczynnikówdozwalczaniabakteriipatogennych.Obecnie,wzwiązkuzestałym
wzrostemopornościbakteriinaantybiotyki,azwłaszczazpojawianiemsięszczepów
wieloopornych,jakrównieżwobliczuzagrożeniabioterroryzmem,badanianadbakte-
riofagamijakoczynnikamiantybakteryjnymiprzeżywająrenesans.Zakażeniabakteryj-
nesąszczególniegroźnedlaosóbpoddawanychchemioterapii,chorychnaAIDSi
uosóbpotransplantacji–ogólnieuosóbzimmunosupresją,czylizobniżonąaktywno-
ściąukładuimmunologicznego.Uwymienionejgrupyosóbnawetlekkieinfekcje
bakteryjnemogąspowodowaćśmierć,apodanieantybiotykówmożebyćzadużym
obciążeniemdlaosłabionegoorganizmu.
Pionierskimiplacówkaminaukowymioogromnymwkładziewterapięfagowąbyły
ośrodkiwGruzjiiwPolsce.Krajeteniezaprzestałybadańnadterapeutycznymwyko-
rzystaniemfagówpoodkryciuiwprowadzeniuantybiotykówdopowszechnegolecze-
nia.WPolscepierwszapublikacjanatematterapiifagamiObakteriofagjiJerzego
Jasieńskiegoukazałasięw„Chirurgiiklinicznej”w1927roku,apierwszy,udokumen-
towanyprzypadekwyleczeniachoregozwykorzystaniemfagówodnotowanowroku
13
