Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wprowadzenie
Językpolskisłużyłraczejbiedociespołecznejiumysłowej,aprzezto
samonosiłpiętnoponiżeniaiupokorzenia”[Klemensiewicz1965:65].
Panieróżniprzedewszystkimstan(królewna,księżna,hrabian-
ka,szlachcianka,starościna,rajczyna,chłopówna),aletakżesfera
zainteresowania.NiektóreDmilczą”(EwaPszonczyna,TeofilaRejowa,
AgnieszkaMachówna),jednakonichidonichpisząznającyjemężczyź-
ni.NatomiastAnnaStanisławskapotrafiłajużnapisaćDżale”oswoim
życiu,ElżbietaDrużbackaokazałasięnajlepsząpoetkączasówsaskich,
mimożetaszlachciankanależałazaledwiedogrupyDśredniobiednych”,
aksiężnaBarbaraSanguszkowaprowadziłasalonyliterackie(Lubar-
tów,Warszawa),tłumaczyłafrancuskieksiążki,pisaławielelistóworaz
Drady”dlacórkiiwnuka,abyłatakżeodbiorczyniąkilkunastudedy-
kacjiorazwierszy.
PrzywołanetuzapisyzXVI-XVIIIw.poddajęanalizielingwistycznej,
alebardzoróżnejmetodologicznie,np.gramatycznej(KatarzynaZamoy-
ska),leksykalnej(AnnaStanisławska),kulturowej(kazania,dedykacje,
epitafia)orazinformacyjnej(listy,diariuszeipismaurzędowe).
Interesująmnieprzedewszystkimoryginalnerękopisyipierwodru-
ki,gdyżuznajęzabardzoważneichpoznanieiprzeczytanie.Zależy
minatym,byczytelnikmógłdoświadczyćtzw.kolorytuowychcza-
sów.Jednocześniedlaułatwieniaczytaniastarychzapisówunowo-
cześniamortografię,interpunkcję,azapomnianewyrazyobjaśniam
wkwadratowychnawiasach.Chodzimibowiemorozpowszechnienie
dawnejpolszczyznyorazpokazanie,jakiewniejzaszłyzmianyprzez
wieki.Istotnejestdlamnietakżepoznanieioswojeniestaropolskiego
sposobumyśleniaipisania,atonajlepiejzachowałosięwówczesnych
rękopisachipierwodrukach,aniewichstreszczeniach.Wnawiasach
kwadratowychpodajętakżeodsyłaczedotycząceautorówtekstuiba-
daczy,którzypolatachinterpretująówczesnewierszowanie,przyczym
każdyrozdział(biogram)kończęwykazemźródeł,atytułyautorskich
rozprawumieszczamwbibliografiinakońcutomu.Poszczególneroz-
działyozdabiamrycinami,jakiesięzachowałyzowychczasów,także
portretamipań,jeślitakieistnieją(brak:AgnieszkaAcernusowa,Ewa
Pszonczyna,TeofilaRejowa,AgnieszkaMachówna).
Paniełączyprzestrzeńzamieszkania,rozumianadośćszeroko:Ma-
łopolska,aleiWarszawaorazziemiewschodnie(Jarosław,Dubiecko,
Sieniawa).Omiejscuzamieszkaniapańinformujęnapierwszejkarcie
tytułowejposzczególnychopowieścioichintelekcieikulturzepisania
(lubmilczenia).Informacjatapozwalazwrócićuwagęczytelnikówtakże
