Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
StosunekMiłoszadotradycjimickiewiczowskiejobejmował
rozmaitejejobszaryizmieniałsięwrazzupływemlat
7
.Napocząt-
kuswejdrogitwórczejautorTrzechzimnawiązywałprzedewszyst-
kimdoMickiewiczowskiegoprofetyzmu,anajważniejszympunk-
temodniesieniapozostawałyDziadyjakoutwór,któryzaważyłna
ukształtowaniuwzorcapoetyprorokaiwktórymkreacjabohatera
tegotypuosiągnęłamaestrię.Miłosz,przywołującówdziewiętna-
stowiecznymodelrolipoety,zarazemznaczniesięwobecniego
dystansuje.NaogółobcejestmuwłaściweMickiewiczowiprze-
świadczenieobyciuBożymwybrańcemorazniezłomnawiara
wmisję.Niejestniąjużzresztąprzywróceniewolnościojczyźnie
iświatu,leczostrzeżenieprzedpostępującymkryzysemkultury,
któregoskutkimogąokazaćsiękatastrofalne.Mimosceptycyzmu
znamiennegodlaMiłoszawsporzezduchemswegowielkiegopa-
trona,refleksjaipraktykatwórczamłodegoautoraogniskujesię
wówczasciąglewokółprzezMickiewiczawłaśnienakreślonejpro-
blematyki:związkupoezjiiprofecji,wielkichzadańitematówlite-
ratury,profetycznegodaru,powołania,natchnienia,wewnętrznych
widzeń,atakżeindywidualizmuizwiązkuzespołecznością.
Lata1939-1945sąokresemzasadniczychzmianwpoezjiautora
Ocalenia,zmian,którewistotnysposóbdotyczyłyrównieżstosunku
dotradycjimickiewiczowskiej.Najpierwrealiawojennegokata-
klizmu,przekraczająceprzewidywaniapoetówigraniceichwy-
obraźni,przekreśliłydalsząkontynuacjęmodeluprofetyzmulat
trzydziestychorazwyczerpałymożliwościstyluapokaliptycznego.
Wpróbachduchowego,intelektualnegoorazestetycznegosprosta-
niawyzwaniuwojnytotalnejMiłoszzmagałsięznajbardziejnarzu-
cającymisięsposobamireakcjinacierpieniewspólnoty,jakimi
wkulturzepolskiejbyły–ukształtowaneprzedewszystkimprzez
autoraDziadów–schematyromantycznegomesjanizmuityrteizmu.
RelacjaautoraOcaleniadoMickiewiczawtymokresieprzypomina
___
___
___
___
___
___
___
___
7
WrozmowachzAleksandremFiutemMiłoszstwierdza:„Ciąglenaszstosu-
nekdoMickiewiczasięzmienia.Bezustanku.Nietylkomój,alewogólechyba,w
ogólnejświadomości”[CZMAP,130].Szerzejnatematprzesuwaniasięzaintereso-
waniamickiewiczowskimilekturami–zob.ibidem,s.128-130.
∼11∼
