Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dardoznawaniawizyj.[...]Aczymżejesttalentartystyczny?[...]jest
właśniewęzłemłączącymduchaartystyzeświatemniewidomym,jest
toprzywilejstykaniasięzeświatemniewidomym
37
.
Doistotysztukinależyzatemkreacjonizm,mającyjednakswe
źródłowHrzeczywistościducha”,zktórąartystanawiązujedialog:
bymócwcielićjąwsłowo,musijejnajpierwdoświadczyć,zobaczyć
swymHokiemwewnętrznym”wrozbłyskuwidzenia;jedyniedo-
znawszywizjimożepróbowaćoddaćjejkształty.Poetajestwięc
przedewszystkimmediumkontaktującymsięzzaświatem,nawie-
dzonym,wizjoneremmającymdostępdotajemnicyświata.Autor
TrzechzimpostrzegałwówczasMickiewiczajakowcielenietakiego
właśnieartysty.W1938rokunałamachHAteneum”pisał:
jestoczywistepokrewieństwopomiędzyprzedstawicielamitejrodzi-
nyromantykówimistyków[...].Igdybyktośchciałposzukaćokreśle-
niadlategotypuludzi,wychowanychwkulturzepolsko-litewskiej,
znalazłbyjedno:darmistycznegoszaleństwa.AdamMickiewicz–po-
etapolski.Towiański–prorokpolskiegomesjanizmu.Piłsudski–mąż
czynu.MikołajCziurlionis–największymalarzlitewski,OscarMiłosz
–pisarzfrancuski,Herbaczewski–pisarzlitewski–toojcowie,bracia
isynowiejednejrodzinyromantyczno-mistycznej,doktórychzdumą
mogłabyprzyznawaćsięLitwa.Uwszystkichtensampierwiasteknie-
liczeniasięzrzeczywistością,uwszystkichtosamopragnieniewła-
dania,dowodzenia.Mogąbyćwieszczami,prorokamiiwodzamialbo
niczym
38
.
Mickiewiczpojawiasiętutajjakojedenzreprezentantów
szczególnegotypuludzkiegozrodzonegonawielokulturowejLi-
twie:romantyka,mistycznegoszaleńca,nieliczącegosięzrzeczy-
wistością,owładniętegopragnieniemwładania.Stoinaczelerodzi-
nypolsko-litewskichHwieszczów,prorokówiwodzów”.Nietrudno
___
___
___
___
___
___
___
___
37
A.Mickiewicz,WykładVIz30stycznia1844,w:Dzieła,t.XI:Literaturasło-
wiańska.Kursczwarty,oprac.J.Maślanka,WydanieRocznicowe,Warszawa1998,
s.64-65.(WszystkiecytatyzdziełMickiewiczapodajęwedługwskazanejedycji.)
38
Cz.Miłosz,Spojrzenienaliteraturęlitewską,„Ateneum”1938,nr6,s.900;
przedrukw:tegoż,Przygodymłodegoumysłu.Publicystykaiproza1931-1939,zebrała
iopracowałaA.Stawiarska,Kraków2003,s.251,252.
∼30∼
