Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
konstatację
13
procesurozchodzeniasiędrógnaukiireligii(czyteż
dokładniej:światopoglądureligijnegoinaukowego),którysweapo-
geumosiągniewnastępnymstuleciu.
Jakwidać,kluczadointerpretacjiballadyMickiewiczadostar-
czająautorowiOcaleniaczasywspółczesne;wierszsprzedwieku
odczytujeonprzezpryzmatproblemówistotnychdziś.Ważnyjest
sposóbczytaniaMickiewicza–oryginalny,sytuującygowszero-
kim,europejskimkontekście.WzamierzeniuMiłoszamaonbyć
przeciwstawionyodbiorowispłyconemu,powierzchownemu,na-
iwnemu,lekturzepowielającejnarosłeprzezlatabadańschematy,
wskutekktórejzostałzafałszowanyobrazdziewiętnastowiecznego
poety:
Twierdzęteraz,oglądającimłodocianegosiebie,imoichrówieśnych,
żeMickiewicz,jakiegonamofiarowano,byłjużuładzonyprzezmnó-
stwoclichés,owiniętynimijakwatą.ZresztątakiewierszejakRoman-
tycznośćsprzyjałypodobnymoperacjom.Rzeczdziejesięwwiosce,ale
niejesttorealnawioskagdzieśnaziemiachWielkiegoXięstwaLitew-
skiego,aninawetzaścianekszlachecki,imogłabyrówniedobrzezna-
leźćsięwjednejzbajekGrimma.KtotojestHgmin”?Jaksąubrani?
Zapewnewstrojeprzysługującegminowizbajki.Toteżkiedyukazuje
sięHstarzec”,którywimięrozumuwoła,żeHdziewczynadubysma-
lonebredzi”,niewyobrażamygosobiewstrojuwileńskiegoprofeso-
ra,raczejwstrojunieokreśleniebaśniowym,możenawetwspiczastej
czapiemedykaczyastrologa,coogromnieułatwianaszewycofanie
sięzkonfliktu:eetam,jegowiedza!Coprawdanakońcuballadyna-
gleprzyłączasiędosporupomiędzygminemistarcemHsampoeta”,
najwidoczniejmłodypodróżny,którywłaśnieprzezwioskęprzejeż-
dżał,alepoprzedniestrofydostatecznieprzygotowałyjegoodrealnie-
___
___
___
___
___
___
___
___
13
Anawetwięcejniżkonstatację:żarliwąobronęduchowości,negowanejprzez
rzekomyobiektywizmnaukowychpraw(zwłaszczawosiemnasto-idziewiętnasto-
wiecznymwydaniu).WZiemiUlroMiłoszstwierdza,żeMickiewiczwybrałdrogę
defensywnąiprzegrał,podobniejakpozostalibohaterowieeseju.Samautorszansę
naodrodzenieiwzmocnieniereligijnegoobrazuświatadostrzegawprzywróceniu
należnychprawwyobraźni,atakżewswoistymspotęgowaniunaukowości,tj.
wodkryciachnowoczesnejfizyki,zadziwiającobliskiejwswychstwierdzeniachna
przykładmistycznympoglądomOscaraMiłosza.Por.ZU,141-142.
∼19∼
