Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wartościtakżespołecznej,przezcomiałcharaktersprzeciwuza-
równowobecpoezjiczystej,jakiograniczeńPeiperowskiegoforma-
lizmu.Zgodniezromantycznymkultemsłowa,poezjamiałaodna-
leźćswewielkietematy,stawićczoławspółczesności,reagowaćna
wyzwaniamomentuhistorycznegoirzeczywistościspołecznej.Jed-
nymzesposobówumożliwiającychposzerzeniehoryzontówlirykii
przywróceniewagiliteraturze,byłajejepizacja
36
;innymmiałobyć
właśnieprzydaniejej–napodstawierozpoznańteraźniejszości–
mocyobjawianiazdarzeńprzyszłych,mocy,którejmediumbył
poeta.
Wartoprzyjrzećsiębliżejprofetycznemunacechowaniuutwo-
rówMiłoszaztegookresu,maonobowiemwyraźnyadresmickie-
wiczowski,aponadtojestpunktem,wktórymkrzyżująsięnajistot-
niejszedlatejpoezjiwątki.
Postawaprofetyczna,mającaźródłowpostaciachbiblijnych
proroków,pośredników,mężówBożych,przyswojonapolskiejkul-
turzepoprzezwzórrenesansowegopoety-proroka,zostałaodno-
wionaizmodyfikowanaprzezromantyzm.Właśniewzórbiblijny
iMickiewiczowski,czymożeraczejwzórbiblijnyHprzefiltrowany”
przeztwórczośćautoraDziadówzaważyłwsposóbnajdonioślejszy
nakreacjibohateraMiłosza.WwykładziewCollègedeFrance
z30stycznia1844roku,poświęconymmiędzyinnymiideiliteratu-
rywizjonerskiejiprofetycznejwcałejliteraturzesłowiańskiej,Mic-
kiewiczstwierdzał:
sztukaniejesttylkonaśladowaniem[...],niejestprzypomnieniemrze-
czywistości:tworzyprzedmioty,którychoglądanianiktsobienie
przypomina.[...]
[...]ideał[arcydzieła–L.B.]istniejejedyniewkrainieduchów.[...]
Sztukapowinnawcielaćtenideałwkształtwidomy[...].Żebytakwy-
stawićduchawjegokształcieprzyrodzonym,potrzebagopierwejwi-
dzieć;takjest,potrzebagopierwejwidzieć!Sztukazatemjestpewne-
gorodzajuwywoływaniemduchów,sztukajestczynnościątajemniczą
iświętą.Saint-Martin[...]pierwszypowiedział:Sztukajestniczymin-
nym,jakwizją;artyścisąludźmiposiadającymi,częstobezwiednie,
___
___
___
___
___
___
___
___
36
Szerzejnatentematzob.J.Kryszak,op.cit.;A.Zieniewicz,op.cit.
∼29∼
