Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
stosowaniusilnikówtłokowychdonapędówlotniczych(główniezpowodunieko-
rzystnejrelacjimocydomasysilnika),przyczyniłosiędoodwrotuodsilnikówtło-
kowychjakogłównegorodzajunapędulotniczegonarzeczsilnikówturbinowych.
Dodatkowoprzyczyniłsiędotegofaktwykorzystaniaprzezinżynierówczęściener-
giispalinzaturbinąnapędzającąsprężarkędonapędudodatkowejturbinysprzężo-
nejześmigłemsamolotu(np.Vickers„Viscount”zsilnikiemRolls-Royce„Dart”,
1953r.)lubzwirnikiemnośnymśmigłowca(np.AlouetteII,1955r.).
Wtymmniejwięcejczasienastępowałpodziałsilnikówturbinowychnaod-
rzutowe,śmigłowcowe,śmigłoweorazrozmaitemodyfikacjestosowanedonapę-
duróżnychpojazdów.Wpierwszychsilnikachturboodrzutowychwykorzystywa-
nychgłówniewlotnictwiewojskowymstaranosięzregułyzapewnićodpowied-
niodużyciąg,natomiastinneparametry,takiejak:zużyciepaliwaczytrwałość
miaływtymprzypadkumniejszeznaczenie.Jednakżewzrostzainteresowania
silnikamiturbinowymiwcorazszerszymkontekścieiwysokiekosztyprojektów
nowychsilnikówspowodowałyzmianęwsposobiemyśleniakonstruktorów,co
wyraziłosięwdążeniudowiększejuniwersalizacjiiwykorzystywaniapodstawo-
wychzespołówsprawdzonychwinnychkonstrukcjachnadrodzestopniowego
ewolucyjnegorozwojumyślikonstrukcyjnej.
Jednymzcorazbardziejzauważalnychtrendówwrozwojusilnikówturbood-
rzutowychodpewnegoczasujestdążeniedominiaturyzacjisilników.Tradycyj-
nieminiaturyzacjasilnikówturbinowychzwiązanabyłazzastosowaniamihobbi-
stycznymi(modelarstwo,którenarzuciłorównieżwymaganiadotyczącerozmia-
rówminiaturowychsilnikówdostosowanychdonapędumodelilatających),jak
równieżzrealizacjącelówmilitarnych.Wtychzastosowaniachkwestiazużycia
paliwabyłazregułypomijananarzeczprzystępnejceny,prostotykonstrukcji
iobsługi.Jednakżeostatniomożnazaobserwowaćgwałtownywzrostzaintereso-
waniamałymiiminiaturowymisilnikamiturbinowymiwkontekściemożliwości
ichzastosowaniaprzedewszystkimdonapędubezpilotowychstatkówpowietrz-
nych(UAV
,ang.drone(truteń)),alerównieżdonapędumałychgeneratorówprą-
dowych,np.wpojazdachznapędemhybrydowym,atakżejakomałychmobil-
nychturbingazowychwaspekcieenergetycznym.
Bezpilotowestatkipowietrznesąkontrolowaneprzez„pilotów”zziemilub
wsposóbbardziejautonomicznyprzezzaprogramowaniemisji.Chociażistnieją
dziesiątkiróżnychtypówdronów,towzasadziemożnapodzielićichzastosowanie
nadwiekategorie-docelówrozpoznaniainadzoruorazdocelówzniszczeniawy-
branychobiektówzapomocąrakietibomb.Wykorzystaniedronówwzrastabardzo
szybkowostatnichlatach,ponieważwprzeciwieństwiedozałogowychsamolotów
mogąsięwutrzymaćwlocieprzezwielegodzinbezprzerwy,sąowieletańszeod
załogowychsamolotówwojskowychisąpilotowanezdalnie,więcniemazagroże-
niadlazałogi.Zastosowanienapęduturboodrzutowegodajemożliwośćzwiększe-
niaprędkościipułapulotu-cowwieluprzypadkachmożemiećistotneznaczenie.
14
