Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KobietawdziejachEuropy
11
gimtrwaniu(longuedurée),tj.nadługofalowychprocesach,
którychtwórcamisącałespołeczeństwa,wszyscyczłonko-
wie,bezwzględunapłeć,awięctakżekobiety.
MiejsceirolakobietwdziejachEuropy2kształtowały
sięprzezcałestuleciapodprzemożnymwpływemzjed-
nejstronytradycjijudeo-chrześcijańskiej,zdrugiejstrony
grecko-rzymskiegoantyku.Obateźródła,silnienaznaczo-
neprzezpatriarchalizm,byłyniechętnewobeckobiet.Stary
Testamentniewielemówioniewiastach,występująonena
jegokartachnajczęściejbezimiennie,opisskupiasięprawie
wyłącznienamężczyznachiichdziałaniach.Odpowiadato
sytuacjikobietywczasachbiblijnych:poddanawładzyoj-
caimęża,ograniczonawswoichmożliwościachiprawach,
traktowanaprzedmiotowo,częstowręczbrutalnie(wielożeń-
stwo,rozporządzaniekobietamiprzezmężczyznzrodziny
jakwłasnością,praktykigwałtówitd.),uzyskiwałakobieta
lepszystatusjedynieprzezmacierzyństwo.Stadogromnatra-
gediatrzechbezpłodnychmatriarchińIzraela:Sary,Rebeki,
Racheli,stanowiącagłównywątekKsięgiRodzaju.Alenawet
wniekorzystnychwarunkachpojawiająsiękobietytakwybit-
ne,mądre,energiczne,żeodgrywająwdziejachswegoludu
wielkąrolę:Estera,Judyta,Jael,prorokinieDeboraiChulda,
októrychopowiadaBiblia,wymieniającichimionaiczyny.
KulturaantycznejGrecjiiRzymu,tendrugi„korzeń”
kulturyeuropejskiej,byłatakżewyraźniepatriarchalnainie-
chętnakobiecie.Olimpgreckijestzorganizowanynawzór
patriarchalnejrodziny,zojcowskimZeusem—władcąab-
solutnym,choćjegostosunkizżonąHerąsąskomplikowane
iniezawszeświadcząojednoznacznejdominacjimęża.Gre-
cjaklasycznaczasówPeryklesatokrajnieprzyjaznywobec
kobiet.Sąone(zwłaszczawAtenach)zamkniętewdomu,
2Por.:MariaBogucka,Gorszapłeć.KobietawdziejachEuropyodanty-
kupowiekXXI,Trio,Warszawa2005;JosyEisenberg,Lafemmeautemps
delaBible,EditionsdelaSeine,Paris1994;ElżbietaAdamiak,Milcząca
obecność.OrolikobietywKościele,przedm.JózefaHennelowa,Biblioteka
„Więzi”,Warszawa1999;JohnBaldock,KobietywBiblii,tłum.KarolinaLos-
sman,Bellona,Warszawa2008.
