Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wpływówjednosteknieprzygotowanychdoudzielaniaprofesjonalnejpo-
mocy.Ponadtouważano,żenowyterminzbiegiemczasurównieżstaniesię
mniejużyteczny(Turnbulliin.;Walsh;Danforth,za:Ćwirynkało2010).
Aspektdefinicyjnyniepełnosprawnościintelektualnejuwzględniapodejście
funkcjonalne,społeczne.Wsamejzaśklasyfikacjiproponujesięodejścieod
podziałuuwzględniającegoczterystopnietejniepełnosprawnościnarzecz
określaniazakresupomocy,jakiejpotrzebujeczłowiek(Ćwirynkało2010;
por.Stelter2009).
Najogólniejrzeczbiorąc,niepełnosprawnośćintelektualnabyłainadal
jestprzedmiotemzainteresowańwielubadaczy.Próbyjejzdefiniowania
sprawiająsporetrudności,amodyfikowanedefinicjesątegopotwierdze-
niem.JużJaninaDoroszewska(1981)wskazałanazłożonośćupośledzenia
umysłowego9,leżącąwpowiązaniachbiopsychospołecznychtegozjawi-
ska,różnychjegoprzyczyn,wielorakichobjawów,trudnydoprzewidzenia
dynamizm,awzwiązkuztymiprognozę.Wpodejściudoupośledzenia
umysłowegobierzesiępoduwagętrzyelementy:organiczny,dotyczący
zaburzeńiuszkodzeńwbudowieifizjologiiukładunerwowego;psycho-
logiczny,odnoszącysiędoobniżeniasprawnościintelektualnej;społeczny,
obejmującyuwarunkowaniapełnieniarólspołecznych(Kirenko2006;
Wyczesany1999;Maciarz2005).Wymienioneczynnikiupośledzenia
umysłowegowyłaniająperspektywęujęćbadawczychtegozjawiska:kli-
niczną,rozwojowąispołeczną,którejautoramisąM.P.MaloneyiM.P.
Ward(za:Kowalik1989;por.Kirenko,Parchomiuk2008).Upośledzenie
umysłowewznaczeniuklinicznymtożsamejestzdefektembiologicznym
uszkadzającymstrukturyifunkcjeukładunerwowego.Zpunktuwidzenia
rozwojowegoupośledzenieumysłoweoznaczaniepowodzeniewprocesie
rozwojuczłowieka,wperspektywiecałościowej.Kontekstspołecznyupo-
śledzeniaumysłowegoskupiasięnazachowaniuosobyupośledzonej,
szczególnychuwarunkowaniachpełnieniarólspołecznych,anienadefek-
ciemózguczyniepowodzeniurozwoju.Upośledzenieumysłowetrakto-
wanejestjakofaktspołeczno-kulturowy.Ujęcieupośledzeniaumysłowe-
gomadziścharakterdynamiczny,gdyżzjawiskotojesttraktowanejako
stankształtującysięwokresierozwojowym.Charakteryzujesięwystępo-
waniemzłożonychinterakcjipomiędzyopóźnieniemdojrzewania,rozwo-
jemiregresem(Maciarz2005;Kirenko2006).
9Wrozdzialetymobokpriorytetowegopojęcianniepełnosprawnośćintelektualna”wy-
stępująinnenazwyznamionującekonteksttradycyjny.Posłużyłamsięnimiwprzypadku
użyciaterminównp.nupośledzenieumysłowe”czynniedorozwójumysłowy”przezprzywo-
ływanychautorów,jednakżetam,gdzieuważałamzastosowne,używałamjużterminunnie-
pełnosprawnośćintelektualna”.
24
