Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wakujące:Przeorsk,Nabroż,Laszczów,Wakijów,Tarnowatka,Szewnia,Nowo-
siółki,Zamość,Witków,Perespa,Komarów,Rzeplin,Chodywańce,Żerniki;
6)Włodawa–Horostyta(J.Budzyński),Kosyń(B.Buchało),Sławatycze
(M.Karpowicz),Sosnowica(B.Tilimoniuk),Suchawa(J.Antoniuk),Uhrusk
(K.Marczakowski),Włodawa(B.Teodorowiczorazwikariusz–P.Szkoropar),
Kolechowice(J.Birula)orazwakujące:Zbereże,Holeszów,Wytyczne,Hołowno,
Hola,Uhnin,Korolówka,Lubień8.
Wpowyższymwykazieuwzględnionozarównoplacówkiczynneprzed
wybuchemwojny(51),zasadniczoobsadzoneprzezduchownych,jakite,które
zamierzałyotworzyćśrodowiskaprawosławneChełmszczyznyiPodlasia.Jak
podawałS.Baran,wkwietniu1940r.liczbaparafiizorganizowanychwynosiła
80,aznajdującychsięwstadiumorganizacji–209.Posługęduszpasterskąmiało
pełnićwtymczasie102duchownych.Dalszezmianypodtymwzględemzaszły
jużwokresieistnieniaarchidiecezjichełmsko-podlaskiej,którąerygowano
uchwałąsoborubiskupów30września1940r.10Sobóruchwaliłrównieżpowo-
łanienakatedręchełmskąprof.JanaOgijenki,znanegodziałaczaukraińskiego
orazwybitnegojęzykoznawcyipaleografa11.Uroczystościkonsekracyjneodbyły
sięwdniach19–20października1940r.wChełmie,auroczystyingresmiał
miejsce3listopadategożroku.Nowyhierarcha,któryprzyjąłimięHilarion,
zostałobdarzonyjednocześniegodnościąarcybiskupa(awiosną1944r.metropo-
lityhonorowego).KierowałonarchidiecezjądomomentuewakuacjizChełma,
któranastąpiła19lipca1944r.Natomiastnastanowiskowikariuszapowołany
zostałbpTymoteusz(Szretter),przebywającyodlistopada1939r.wklasztorze
wJabłecznej.
Niezwykleenergicznerządyabp.Hilarionaprzejawiałysięm.in.werygo-
waniuwieluinstytucjiiorganizacjikościelno-diecezjalnych,bywspomnieć
KonsystorzDuchowny,RadęCerkiewną,BibliotekęDiecezjalną,Seminarium
Duchowne,wydawnictwodiecezjalne(wrazzdrukarnią),składdiecezjalny,
TowarzystwoDobroczynnościiinne12.Podstawętychdziałaństanowiłym.in.
8Pominiętonazwiskaks.diakonównaetatachpsalmistów.Wartomożeodnotowaćwtym
miejscu,żepoustaniuprzesiedleń,wywózek,ucieczekitp.pozakończeniuwojnyposługę,
duszpasterskąwPolscepełnilizwymienionychjedynieksięża:AleksanderPańko,Wsiewołod
Łopuchowicz,JózefDyńko-Nikolski,JanLewczuk,MichałWalińskiiJanAntoniuk.
9S.Baran,dz.cyt.,s.16.
10Por.zwięzłyzaryswydarzeńm.in.w:ChronikagołownichpodijużittiSwiatojAwtokefal-
nojPrawoslawnojCerkwiwGeneral-Gubernatorstwi1939–1941,„CerkowniWidomosti”1943,
nr1,s.4in.
11ZwieluopracowańożyciuidziałalnościJ.Ogijenkipor.np.okolicznościowąmonografię:
JuwilejnaKniganaposzanuMitropolitaIłarionau75’littjajegożizniipraci1882–1957,Winnipeg
1958;atakżeokolicznościowynumer„WiraiKultura”1982,nr4(Winnipeg).
12Ichwykazpodanom.in.w:UstanowiChołms’ko-Pidljas’kojEparchii[w:]Chołms’kijPra-
wosławnijNarodnijKalendarna1944rik,s.32–35.Wieluinformacjinabieżącodostarczałorgan
diecezjalny„ZwidomlennjazChołms’ko-Pidljas’kojEparchii”(1941–1944).
16
