Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Ewolucjakoncepcjimobilnościwglobalnejgospodarce.Wybraneaspektyteoretyczne
1.1.
Ekonomiczno-społecznykontekstmobilności
Karierypracownikówwprzestrzenimiędzynarodowej—cechującesięczęsto
zmianąmiejscapracy—wydająsięobecnie,czyliwtzw.późnymkapitalizmie6,
zjawiskiemoczywistyminatrwalewpisanymwjegofunkcjonowanie.Ludzienam
obcy,bliscy,sąsiedzi,znajomi,koleżankiikoledzyzpracypodróżująwzwiązku
zpracąizapracą.Wefekciespędzająpozamiejscemzamieszkania,częstopozagra-
nicamikrajuswojegopochodzenia,krótszy,aniekiedydłuższyokres.
Mobilnośćjakotakaniejestzjawiskiemnowymwhistoriiludzkości,gdyżruch
wsensieprzemieszczaniafizycznegotowarzyszyludziomodzaraniadziejów.Przez
stulecialudziezmienialimiejscepobytu,pokonującnierzadkowielkieodległości,
aledopieroostatniestuleciaprzyniosłyznaczącywzrostmożliwościidynamiki
przemieszczaniasię.Ludziezostaliwłączeniwteprocesynieodwracalnie,podobnie
jakprzedmioty,towaryisymboleorazinneproduktykulturowe,trwalewpisującsię
wtenruchiuczestniczącwprocesachrozwoju.
Mobilnośćjakokoncepcjaobejmujeobserwacjewieluludzi,żeświatjest
obecniewnieustanymruchu.Cowięcej,takiespojrzenienieograniczasięjedynie
dokrążącychludzi,aledotyczyrównieżtowarów,kapitału,firm,usług,informacji,
mediów,obrazów,chorób,kulturczyidei[Salazar2016,s.1].Literaturanaukowa
nasyconajestwielowątkowądyskusją,obecniedotykającąwieluzagadnień,wtym
deterytorializacji,reterytorializacji,kompresjiczasuiprzestrzeni,nomadyzacji
istworzeniaspołeczeństwasiecietc.
Przezkolejnestuleciacoraztonowszeodkrycia,wynalazkiizjawiskawpływały
nawzrostzłożonościludzkiegożycia,jakteżdoświadczaneprzezludziograniczenia
imożliwości.Tomiędzyinnymiruch,podobniejakinnezjawiskaspołeczne,
podleganieustannymzmianom.Dużywpływnapojawieniesięnowychibardziej
licznychjegoformmajązarównoglobalizacja,jakiwspółczesnaformakapitalizmu
[Salazar2016]7.Terazmobilnośćtonbrutalnyfakt—coś,cojestpotencjalnie
6Pojęcietozwiązanejestzlatami20.XXw.,kiedywprowadziłjeWernerSombart(1927),apotem
zostałoonoumieszczonewinnymkontekścieprzezErnestaMandelaczyteoretykówkrytycznychze
szkołyfrankfurckiejorazjejepigonówwlatach70.XXw.,np.JuergenaHabermasaiClausaOffe.Nie
jesttojużkapitalizmtypowydlarzeczywistościglobalnej,jakzauważaFredericJameson,stosującgo
zamienniezinnymiokreśleniami(kapitalizmmiędzynarodowy,społeczeństwospektaklu,kapitalizm
medialny,systemświatowy,postmodernizm),cowskazujenaistniejącekonfuzjepojęciowe.Wznacze-
niustosowanymtutaj—zaSandroMezzadrą—odnosisiędotrwałejekspansjioperacjiprzemysłowej
wskaliglobalnej,związanejprimozwyzyskiemwramachspołecznejwspółpracy,secundowprodukcji
przestrzeni,terciowskalifinansjeryzacjiwspółczenejgospodarki[Mezzadra2017,s.35].
7Kwestiatastanowiprzedmiotzainteresowanialicznychbadaczy,wśródktórychNoelB.Salazar
wymieniam.in.Anthony’egoGiddensa,ArjunaAppaduraia,ZygmuntaBaumana,UlrichaBecka,Manu-
elaCastellsa,BrunaLatoura,DavidaHarveya.Noweirosnącewliczbieformymobilnościtonp.ciągły
przepływludności,ideioraztowarówpoprzeziwprzestrzeni,płynnedoświadczeniaspołeczne,mobil-
nośćrozumiananiejedyniejakoprzekroczeniegranicypaństwa,aleteżjakoto,conastępujepóźniej.
Zatemnietylkoanalizymobilnościwwymiarzepolityczno-gospodarczym,lecztakżespołecznymwsen-
sieobwodówludzkiejaktywności(ang.curcuitsofhumanactivity)ibrakumobilności(ang.immobility)
[Salazar2016].
