Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Ewolucjakoncepcjimobilnościwglobalnejgospodarce.Wybraneaspektyteoretyczne
Stworzyłonbowiemmetaforęnglobalnejwioski”(ang.globalvillage)9oraz
przewidywał—dlaniegoprzyszłe,dlawspółczesnychteraźniejsze—zjawisko
kurczeniasięświata.Zjawiskate,początkowoprzyjmowanezniedowierzaniem,są
głębokodoświadczane,adziękimediommasowym,wynalazkomtechnologicznym,
informacyjnymczykomunikacyjnymmożliwesąróżneformymobilności.
Wodbiorzejednostkiświatskurczyłsię,gdyżwszystkiewymienionewyżejczynniki
zapewniłymożliwośćdoświadczaniarzeczywistościwsposóbsymultaniczny
[Ślęzak2018a].
Możnasięzastanawiać,dojakiegostopnianowoczesnemediaitechnologie
wsparłyrozwójmobilności.Powszechnamobilnośćniebyłabymożliwa,gdybynie
wynalazkitransportoweiichupowszechnienie,jednakdużąrolęwtymprocesie
odgrywająrównieżnowinkitechnologiczneiinformatyczne.Todziękinimludzie
podróżująwczasierzeczywistymwprzestrzeni,aledoświadczająrównieżnowych
zjawisk,częstonieruszającsięzmiejscaswegostacjonarnegopobytu.Równie
często,korzystającztychnarzędzi,usprawniająprocesyzarządczeikoordynacyjne
namiejsculubprzemieszczającsięikomunikujączcentraląprzedsiębiorstwa.Inni
wreszciemarząiaspirujądomożliwości,któreniesąimdostępne,iwskrytości
duchazazdroszcząowympodróżnikom.Opisywanynkurczącysięświat”wskazuje
nazachodząceobecniewielowymiaroweprzekształcenia,któremająwpływnażycie
ludzi,kształtującjenanowo.Niemówisięjużojednorodnościczasuiprzestrzeni,
gdyżichstosunekcharakteryzujesiędychotomią,będączarazemzróżnicowany
orazróżnicujący.Jednistająsięjednostkamiwpełniglobalnymi,podczaskiedy
innitrwajązakorzenieninastałewswojejlokalności,coprowadzidostratyfikacji
społeczeństw.Wefekciepewnegrupyspołeczneizawodowewpełnikorzystają
zwszelkichnowinekiinnowacji,nowychformdoświadczeńczasuiprzestrzeni,
podróżująnawielesposobów,uciekającdoprzodu,natomiastmożliwościinnychsą
mocnoograniczone,sąoniskazaninabytowaniewjednymmiejscuijednymczasie,
pozbawienimożliwościnaprzyszłość[Bauman2000,s.6].
Wspomnianewyżejzmianywpostrzeganiuidoświadczaniurzeczywistości,
wtymprzemieszczaniasię,zostałyopisanem.in.przezRolandaRobertsona[1992].
Zwracałonuwagęnatzw.kompresjęświata:powstawaniejednegomiejscawefekcie
ściśnięciakulturispołeczeństworazzwiększeniestopniawzajemnychinterakcji.
Wefekcieodbywającesięmiędzynimiwymianyreorganizująludzkieżyciewsposób
podobny,niezależnieodtego,gdzieludziesięznajdują.Naświeciewidaćradykalną
zmianęwrozumieniuczasuiprzestrzeni,którewydająsięzlewaćorazścieśniać,
zmieniającramyfunkcjonowaniajednostek.Wspomnianejkompresjisprzyja
dostępnośćpodróżyiszybkośćprzemieszczaniasięmiędzyodległymimiejscami
naświecie.Ludzieodbywająpodróżewcelachzmianymiejscazamieszkania,
9ZdaniemRyszardaKapuścińskiego,metaforatajestbłędna,gdyżglobalnawirtualnaczymedialna
wioskaniejestfaktyczniewioską.Wklasycznejwioscewszyscysięznają,astosunkimiędzyludźmi
mającharaktergęsty,osadzonywróżnychzdarzeniachichłączących.Współczesnaglobalnawioskajest
bytempozornym,gdzieludziwzasadzienicniełączy,ajeślitakiewięzisiępojawią,tomająonecharak-
terpowierzchowny[Kapuściński2006,s.61].
