Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Ewolucjakoncepcjimobilnościwglobalnejgospodarce.Wybraneaspektyteoretyczne
Dyskurspoświęconyglobalizacjiniejestjednakjednorodnyidotykaróżnych
wątków.Sporouwagipoświęcasięwnimpodmiotomglobalizacji,np.korporacjom
transnarodowymiichaktywnościzmieniającejgospodarkęświatowąorazpodzia-
łowipracy,nacowskazujenp.AnthonyGiddens[2004,s.74].Badaczeglobaliza-
cjipodnosząkwestieprzeobrażeńorganizacjiidynamikigospodarkiświatowej,tj.
zmianysieciiwzorówwymianyaktywnościgospodarczej[McGrew2014,s.335],
cowkonsekwencjiprowadzidoograniczeniarolipaństwanarodowego10narzecz
systemugospodarkiglobalnej11.Towłaśniewprzestrzenigospodarkiglobalnejfunk-
cjonujecałarzeszamenedżerów,profesjonalistów,członkówelitkorporacyjnych,
celebrytów,aleteżartystów,podróżników,włóczęgówswobodnieprzemieszczają-
cychsięwglobalnejprzestrzeni.Znikającegraniceprowadządowieluzmian:rynek
działaponadgranicami,rośniestopieńswobodyprzepływówiprzemieszczeń(kapi-
tału,towarów,czynnikówprodukcji,ludzi),możnazaobserwowaćobjawywzrostu
mobilnościczynnikówprodukcji12.
Obywateleświataikonsumenciobserwująprocesyzmiandotykającerynków
igospodarki,którychobliczejestinneniżwcześniej[Rzepka2014,s.158-159],
azanimipodążaintegracjapaństwiobywateliświata[Stiglitz2007,s.9].Inte-
gracjatajestmożliwadziękiznacznemuobniżeniukosztówtransportuorazkomu-
nikacji13,atakżezniesieniubariercelnych,któredająszansęnaswobodneprze-
pływydóbr,kapitału,ludzi,wiedzywramachhandlumiędzynarodowego,inwesty-
cjizagranicznych,systemuglobalnychfinansówioperacjifinansowych.Wszyst-
kieteczynnikinierzadkowpływająnasferęspołecznążycialudzkiego[Bhagwati
2004].Niedziwizatem,żedefiniującglobalizację,wskazujesięnajejgłówneatry-
buty,tj.wzrostroliintegracjiposzczególnychrodzajówrynkówistrukturgospodar-
czych,atakżeredukcjębarierwmiędzynarodowejwymianiehandlowejiprzepły-
wiekapitału[Ohmae1995;Urry2015]orazrosnącąwspółzależność[Kołodko2008,
s.100].GrzegorzKołodko[2000,s.34]jednakuważa,żeglobalizacjapowinnabyć
analizowanajakodwaoddzielneprocesy,tj.liberalizacja(jejwzrost)iintegracja
rynków(kapitałowych,towarowychorazzasobówludzkich)wjedenrynekświa-
10Piszącopaństwienarodowym,należynawiązaćdojegofilaru,czylisystemuwestfalskiego
(1648).WitoldMorawskiwprostpokazujeistotnąrolęodgrywanąprzezpaństwonarodowewpierwszej
faliglobalizacji.JesttookresmiędzyzajęciemCeutyprzezPortugalię(1415r.)ażdouformowaniawła-
śniesystemuwestfalskiego,kiedytooddzielonazostaławładzaświeckaodkościelnejipojawiłysięinne
elementyzwiązanezkonstytuowaniemsiępaństwanarodowego,tj.kościółnarodowy,narodowalitera-
turaczysuwerennośćpaństwanaokreślonymterytorium[Morawski2010,s.29-32].
11Choćwartoprzypomnieć,żetezaowycofaniusiępaństwanarodowegoniejestpowszechnie
uznawanaistanowiprzedmiotdyskusjiikrytyki.
12Mówiącomobilnościczynnikówprodukcji,wskazujesiępierwszywarunekteoriiOptymalnego
ObszaruWalutowegoautorstwaRobertaMundella,któryzakłada,iżkosztyposiadaniatejsamejwaluty
zostałybywyeliminowane,jeśliczynnikiprodukcji:kapitałipracabyłybycałkowiciemobilne[Baldwin,
Wyplosz2004,s.336-337].
13Odnoszącsiędotrzechstrukturalnychzmianwgospodarce,jakiemiaływpływnarozwójtrans-
narodowejprodukcji,należywymienićobniżeniekosztówkomunikacjiitransportu,rozwójintrumentów
finansowychoraznowoczesnychtechnologii.Więcejw[Stopford,Strange1991].
