Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Chcemywolności”.Pismachorwackichmodernistów
O35
waćnowekadrypisarskie.WlatachpięćdziesiątychXIXwiekustarano
sięrealizowaćniedokończonedziełoStankoVraza(1810–1851),który
chciałstworzyćliteraturęnarodowąwywiedzionąztwórczościludowej
(awięcwolnejodwpływówobcych,np.włoskich),kontynuowaćtra-
dycjeiliryzmu(języka,pisowni,chorwackiegobytunarodowego).Au-
gustŠenoa(1838–1881),którybyłnajwybitniejszymprzedstawicielem
swojejgeneracjipowierzałliteraturzefunkcjespołeczneinarodowe.
Literaturapowinnabyćbliskarzeczywistościimiećdoniejkrytyczny
stosunek,realistyczna,ukazywaćżyciespołeczeństwa,zwracaćuwagę
nafaktyczneproblemywspółczesności5.Wysiłkitegopokolenia,pod-
szytelękamioprzyszłość,motywowanechęciąochronydziedzictwa
narodowego,chorwackościwogóle,odsuwałynadalszyplanwartości
czystoartystyczne.
Moderna
Wtradycyjnychperiodyzacjachwskazujesięlatadziewięćdziesiąte
XIXwiekujakopoczątektejgeneracji.ZustaleńStanislavaMarijano-
viciawynikajednak,żegenezychorwackiejmodernynależyszukaćjuż
wlatachosiemdziesiątychXIX,aproceskształtowaniasięinteligencji
tegopokoleniatrwałokołodwudziestulat,wokresieod1883do1903
roku.Badaczilustrujetoprzekonanieaktywnościąkółuczniówszkół
średnichiichpism.Młodzieżtadorastaławatmosferzekhuenowsz-
czyzny(uciskrządówwęgierskiegobanaKárolyKhuena-Hédervárywla-
tach1883–1903)iwnaturalnysposóbposzukiwałajakiejśprzestrzeni
wolności,którąodnalazłanałamachlitografowanychidrukowanych
uczniowskichgazet.PoczucieopóźnieniawzględemEuropy,poczucie
odizolowania,niejakoodcięciaodźródełnowoczesności,sprawiło,że
przejęłanasiebieobowiązeksamokształceniasięirozwoju.Ambicją
tychgrupbyłopropagowanieczytelnictwa,znajomośćprasyiliteratury
5Por.A.Barac,LiteraturanarodówJugosławii,tłum.M.Krukowska,Wrocław
1969,s.166,193–194,197.
