Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
BEATAHALICKA
torycznefragmentydiecezjilubuskiej,Wielkopolski,Dolnego
ŚląskaorazNowejMarchii,nieznajdującprzytymwhistorii
regionużadnegopodobnegosobiewzorcaterytorialnego.
Odwrześnia1945rokudolipca1946rokuWiesławSauterpeł-
niłrolęwizytatoraszkolnegonatymterenie.Jegowspomnienia
charakteryzująsięznacznąotwartościąiswobodąwypowiedzi,
choćniestronirównieżodoceniosądówuchodzącychdziśza
resentymenty.Owyjątkowejwartościjegopamiętnikówstano-
winietylkobogactwoszczegółówwopisieponadtrzydziestu
miastiniezliczonychwsi,leczrównieżfakt,żeautorzdajesię
niezważaćnaodgórnienarzuconąprzezpolitykównarrację
iporuszalicznetematytabu,takiejakmorderstwanatleseksual-
nymiaktyprzemocydokonywaneprzezradzieckichżołnierzy,
atakżerabunkiinadużyciawojskowychpoprzejściufrontu,prze-
biegdzikichwypędzeńNiemcówlatem1945roku,jakrównież
sposóbtraktowaniatzw.autochtonów(awięcludnościsłowiań-
skiejosiadłejnatychobszarachodpokoleń)przeznowąpolską
administrację.Jegopostawęmożewyjaśniaćfakt,żewpołowie
lat50.XXwiekuspotkałagoniewdzięcznośćiniesprawiedliwość
zestronywładzpaństwowych.Podyscyplinarnymprzeniesieniu
służbowymiśmierciżony,któraniemogłajużznieśćtakiego
traktowaniaikrótkopotemzmarłanacukrzycę,WiesławSauter
chciałprawdopodobniewykorzystaćnadarzającąsięzasprawą
konkursuokazję,żebyopisać,jakDnaprawdę”wyglądałypierw-
szepowojennelatanaZiemiLubuskiej.PracownicyInstytutu
Zachodniegozpewnościązdawalisobiesprawę,żeautorposu-
nąłsięwswoichpamiętnikachzadalekoimimowysokiejjakości
tekstujegopublikacjawantologiiz1963rokuniebyłamożliwa.
BiografiaWiesławaSauterawartajestdogłębnegozbadania,
jakożeoryginałpamiętnikówniebyłpublikowanywcałościaż
dodziś–choćwlatach60.XXwiekuautorzgodziłsię,bytekst
ukazałsiędrukiemwkilkuosobnychtomach43.Jegoksiążki
poddawanebyłysurowejcenzurze,obszernefragmentyulegały
dalekoidącymzmianomlubkompletnemuprzeformułowaniu.
Porównanieopublikowanychtekstówzoryginałempozwoliłoby
wyciągnąćinteresującewnioskinatematpolitykihistorycznej
prowadzonejwPRL.
43PamiętnikiWiesławaSauterazostałyopublikowanewformieosobnychtomów:
WiesławSauter,ZwalkopolskośćBabimojszczyzny,Poznań1960;tenże,Powrótna
ziemiepiastowskie,Poznań1961;tenże,LudnośćrodzimanaZiemiLubuskiej,
ZielonaGóra1970.
