Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CZESŁAWMIŁOSZ
autoremfuturystycznychwierszy,którenietylkosiostręjegomatki
przerażałyjakonkaleczeniepięknejmowypolskiej”(tajegociotka
znaławmłodościDeotymęisamapisywaławiersze).Watzawsze
późniejpowtarzał,żeichruchniebyłfuturyzmem,tylkodada-
izmem,żezaszłotupomieszanieterminów.Coprawda,Władimir
Majakowski,którypodczasswoichdwukrotnychwizytwWarszawie
ciągleuAleksandraiOliWatówprzesiadywał,zapisał–jaktomoż-
nadzisiajprzeczytaćwogłoszonymjegonotatniku–Wat–urożdion-
nyjfuturist(Watjesturodzonymfuturystą).Polskimfuturyzmem
dostateczniezajmująsięhistorycyliteraturyiświadectwoWatabę-
dziedlanichszczególniecenne.Nieumniejszającjednakznaczenia
pierwszejwPolscerewoltyprzeciwkoładowiskładni,zamrożenie
Watawjegofaziemłodzieńczej,tzw.futuryzmuczy,jakwolał,da-
daizmu,byłobyniesprawiedliwe,anatosięzanosiło.Pierwszyjego
tomwierszy,JAzjednejstronyiJAzdrugiejstronymegomopsożela-
znegopiecyka,ukazałsięwjesieni1919roku(zdatą1920).Następny,
Wiersze,dopierow1957roku,wreszcietrzeciiostatni,Wiersześród-
ziemnomorskie,w1962.(Dodaćdotegotrzebawierszewrękopisie
zlat1963–1967,włączonedopośmiertniewydanegozbioruCiemne
świecidło,Paryż1968.)Skądżewięctorozciągającesięnadziesię-
cioleciaugorowanie?Książkaudzielaodpowiedzinapytanie,czym
sięWatwtymczasiezajmował,odtworzyćzniejteżmożnabardziej
zasadniczepowodyzamilknięcia,szczególnietam,gdziewypowiada
sądojedynymswoimzbiorzeopowiadań,BezrobotnyLucyfer,1927.
Ludzipodejrzewających,żeEuropajużzniszczyłaswojepodsta-
wy,wEuropieniebrakło.Rzadkojednakpiszącyzdobywalisięna
takązaciekłośćwszyderstwie,jakWatwswoichprzewrotnychopo-
wiadaniach,spokrewnionychzantyutopiąKarelaČapkaiwPolsce
Witkacego.ByłotodlaWatadojściemdopewnejgranicy,pozaktó-
rąjużtwórczośćliterackaniemiałasensu.Dlaczegoiwjakisposób
tenszydercaabsolutnynagleuwielbiłRewolucjęRosyjską?Rozległy
totemat,którymzajmującsię,autorstawiadiagnozęnietylkoso-
biedawnemu,równieżtysiącomintelektualistówdwudziestegowie-
ku.Wkażdymrazie,jeżelizaangażowanierewolucyjnepodnieca-
łowieludoliterackiejpropagandy,Wat,zchwiląkiedyzawarłpakt
10
