Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przedmowaautora
Latem1917r.zostałemaresztowanywWarszawieprzezwładze
okupacyjneniemieckieiwywiezionywgłąbNiemiec.Przezpewien
czasprzewożonomniezwięzieniadowięzienia,nieraztrzymając
wnajgorszychwarunkach,bywreszcie,pokilkutygodniach,osadzić
wtwierdzymagdeburskiej,gdzieporokuikilkumiesiącach
doczekałemsiępowstaniaPaństwaPolskiego.WMagdeburgu,
kuwielkiemumemuzdziwieniu,wywyższonomnienagledowysokiej
rangigenerałaitrzymano,żetakpowiem,zodpowiednimdlatakiej
szarżyszacunkiem.Miejscemmegopobytubyłacytadeladawnej,
starejfortecymagdeburskiej,awłaściwiejedenzjejzakątków
—zabudowanie,które,jaksięotymmogłemprzekonaćztablic
zawierającychprzepisyzachowaniasięwcelach,nosiłozabawną
nazwę:„Sommeroffiziersarreststube".Miałotonajoczywiściej
oznaczać,żewtymzabudowaniuodsiadywaliswojąkaręaresztu
zateczyinneprzewinieniaoficerowiegarnizonumagdeburskiego,lecz
zarazemnazwatawskazywała,żezabudowanietoniejest
przeznaczonedlatakiegoużytkuwzimie.Przetrzymanomnietam
wprawdzieprzezcałyczaszimyz1917na1918,leczniemamzresztą
ztegopowodudoNiemcówspecjalnychpretensji.Bywałoizimno,
leczniemogępowiedzieć,abysięniestarano,nierazibardzogorliwie,
ousunięcietychbraków.Przypuszczam,żewybranodlamnie
tomiejscedlatego,żewnimnajłatwiejmożnabyłowykonaćsurowe
nakazyzgóry:zupełnegoizolowaniamnieodcałegoświata.
Mieszkałemzresztąwcalewygodnie.Dorozporządzeniamiałem
napierwszympiętrzetrzycele:pokójsypialny,cośwrodzajupokoju,
wktórymmogłemkogośprzyjąć,acowmojejsytuacjimogłomnie
tylkodośmiechupobudzać,itrzeci—pokójjadalny.Wszystkietrzy
cele,dzieńcałyotwarte,wychodziłynaogródek,wktórymbyłokilka
drzewowocowychitrochęniewielkichkrzewówczyroślin.
Zaogródkiembyłwielkiwałziemnydawnejfortecy,porosłymurawą,
wyższyznacznieoddomu.Nadole,wparterowychcelach,mieszkali
podoficerowieprzeznaczenidopilnowaniamnieiordynansi,których
systematyczniecopewienczasmizmieniano.Wogrodziestałżołnierz
uzbrojonyjakostaławarta.Całyogródbyłoddzielonyodreszty
świata,czyliodogromnegopodwórzacytadeli,wysokim,szczelnym
parkanemzbitymzdesek.Doświatazewnętrznegoprowadziłafurtka,
