Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Wstęp
***
WładysławZahorskizacząłspisywaćswojewspomnieniaprawdopodobnie
wlatachdwudziestychXXwieku.Wprawdzieniemożnawykluczyć,żetekst
powstawałwdłuższymokresie,alewprawaZahorskiegowpisaniu,spójność
narracji,azwłaszczafakt,żewostatnichlatachżyciachorował,coograniczy-
łoznaczniejegożyciowąaktywność,pozwalasądzić,żetekstpowstałwdość
krótkimczasieprzedśmiercią.Pisaniewspomnieńdlaczłowiekatakdotądru-
chliwego,apośmierciżonyw1915rokuiusamodzielnieniusiędzieciosa-
motnionego,byłosposobemnazapełnienieczasu.Byłoteżzapewneswoistym
rachunkiemsumienia.Miałotakżebyćrodzinnąpamiątkąizarazemnaukądla
dzieci.Deklaracjiautora,uczynionejwtekściemimochodem,iżwspomnienia
przeznaczonesątylkodlajegodzieci,niemacopodważać,aletrudnouwierzyć,
abymyślał,żepamiętnikitenigdynieujrząświatładziennego.Jestwnich
sporodydaktyzmu,dośćjednaktypowegodlaczłowieka,którydużoprzeżył
iwidział,niekiedysątodygresjewychowawczeprzyokazjipisaniaoludziach,
innymrazemuwagiowartościachiżyciu,jesttojednakprzedewszystkim,jak
jużbyłamowa,opowieśćowłasnymżyciunatleepoki.ŻycietosamZahorski
ująłwdewizie,którąumieściłjakomottoswegocurriculumvitae,azaczerpnął
zlistufrancuskiegolekarzadoznanegowileńskiegokolegipofachuTitiusa:
DŻyłempełnymipożytecznymżyciem”49.Zahorskiposzedłślademwieluosób
zodchodzącegojużpokolenia,którychnietylkodzieciństwo,aleidorosłeżycie
przypadłonaczaszaborów,czassymboliczniezamkniętyodzyskaniemniepod-
ległości,iktórespisywaływspomnienia.
AutorMoichwspomnieńprzywiązywałwagędodokumentowaniawłasnegoży-
cia,gromadziłarchiwum,od1915rokuprowadziłteżdziennik,będącycennym
źródłempoznaniarealiówżyciamieszkańcówWilnawokresieokupacjiniemiec-
kiej50.SpuściznęZahorskiegoocharakterzeautobiograficznymuzupełniaboga-
takorespondencjazludźminauki,działaczami,zasługującatakżenawydanie51.
Pisaniewspomnieńprzerwałaśmierć.Trudnopowiedzieć,czywspomnie-
niamiałyuzupełnićdziennikzczasówwojny,czymiałygowchłonąć.Niewia-
domo,dojakiegomomentuchciałopisaćswojeżycie,jednojestpewne-plany
miałzpewnościądalsze,chociażzachowanykonspektdokolejnychstrontek-
stuniewybiegapoza1910rok52.
Rękopisniemaautorskiegowstępu,całośćjestniejednorodnapodwzglę-
demopracowania.Pierwszepiętnaścierozdziałówmożnauznaćzaczystopis
49Jakomottaużyłtychsłów(DJ’aivecud’uneviepleineetassezutile”)wewspomnieniu
pośmiertnymoTitiusie.W
.Zahorski,DrJulianTitius:wspomnieniepośmiertne,Warszawa1898
(odb.DKrytykaLekarska”).
50DziennikWładysławaZahorskiegozczasówwojnyEuropejskiej1914-1919,t.1-5,BN,
Rps10457II.
51NajwiększakolekcjalistówznajdujesięwzespoleTowarzystwaPrzyjaciółNaukwLVIA
wWilnie(pisanychjednakdoZahorskiego)orazwBiblioteceNarodowej.
52
W
.Zahorski,Mojewspomnienia,Rps10455II/5,k.108-112.
