Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
SamLeibnizponadpięćsetlatpóźniej,ówbytstworzony-człowieka-
nazwienmonadą”itosamodoświadczenieujmienastępującowsłynnymdzie-
leZasadyfilozofii,którepowszechniefunkcjonujepodnazwąMonadologia:
[ś]każdamonadastanowinaswójsposóbzwierciadłowszechświata(M,§63).
Tosamotwierdzeniepojawiasiębardzoczęstowinnychpismach
Hanowerczyka.Wcytowanymdziełkupisałomonadachm.in.jakonżywych
zwierciadłachczyteżobrazachświatastworzeń”(§83).Jegozdaniem,pier-
wotniedanynamświat,pojętyjakopewnacałośćtego,cojest,jestwisto-
ciekorelatemlub-jakmówimy-pewnymprzedstawieniowymobrazem
dlaokreślonegopodmiotu,awięctakimczymś,cojestjedyniendlanas”
.
Toznaczy:tym,cobezpostrzegającegogopodmiotubyłobynniczym”(nSine
sentientibusnihilexisteret”-Grua,268).Natomiastsamspostrzegający
jestzamkniętymwsobienmikrokosmosem”
,światemdlasiebie,nazywanym
przezLeibnizanmonadą”
,wktórejtamtenświatsięuobecnia.
Jednocześnietasamamonadaodznaczasięswoistąwewnętrznąza-
mkniętością.Właśnietenaspektzamkniętości-jakoznanynamelement
naszegoindywidualnegoegzystencjalnegodoświadczenia,którewmetafi-
zyceLeibnizaznajdzieswojeuzasadnienie-oddajewjęzykupotocznym
przymiotniknmonadyczny”
,oznaczającypewnegorodzajuwyobcowanie
określonegoindywiduumpołączonezcałkowitąlubczęściowąniemożliwo-
ściąkomunikacjizeświatem.Wszczególnościchodzioniemożnośćwyra-
żeniaswojegostanuwewnętrznego(incommunicablitas)idotarciadosta-
nówemocjonalnychinnychosób.otakpojętympodmiociepisałLeibniz,że
nniemaokien”(M,§7),apomimotojestzarazempodmiotemznającym-
potencjalnie-całyświatprzezfakt,iżjestowymnżyjącymzwierciadłem”
,
wktórymnaplanieświadomościtamtenświatwtórniemusięuobecnia.
Twórcatejmonadologicznejwizji,któradlaniektórychprimafacie
możesięwydaćnieoczywista,anawetabsurdalna,stalezachowywałmetafi-
zycznyrealizm.Przejawiałsięonwtym,jaktwierdziłLeibniz,żewszystkoto,
copoznajemy,jest,istnieje,choćniejesttakie,jakimsięnamspontanicznie
jawi(epistemologicznyidealizm).Tozaś,cosięnamsamonarzucawoglą-
dzieświata:przyroda,rzeczy,ludzie,procesyetc.,topewneniesamodzielne
bytowozjawiska,któresąufundowaneponiżejtegoprogu,któregosięgana-
szazmysłowapercepcja.Doświadczanyprzeznasświattozatemświatpro-
cesówizjawisk,którewprawdzieniesąsameprzezsięczymśrealnymwtej
16
