Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
DanteAlighieri,Monarchia
mędrców-kanonistów.Mędrzeczresztątonieten,ktopraktykujecnoty,leczten,
ktoposiadaodpowiedniąwiedzę;duchownyjestwtymukładziesynonimemuczo-
nego,takjaklaikjestsynonimemignoranta.Niemabowieminnejmądrościjak
Boża,danaprzezjednegoBogacałemurodzajowiludzkiemudlajednegocelu,ja-
kimjestżywotwieczny:nUnasolaestsapientiaperfecta,abunoDeodataunigeneri
humanopropterunumfinem,scilicetvitamaeternamB(RogerBacon,Opustertium
XXIII,3).Władzaświeckaniemożebyćczymśautonomicznym;jestdopuszczalna
jedyniejakonarzędziewrękuduchowegowładcy,wszelkiezaśprawaludzkiewinne
zostaćpodporządkowanejednemuprawu-prawukanonicznemu.Prawocywilne
przestajebyćpotrzebneinależyjewyrugowaćzżyciaspołecznego.Zasadapanu-
jącaodczasówKonstantynaimówiąca,żeKościółżyjeprawemrzymskim(ecclesia
vivitiureRomano),straciłaswąmoc.Kościółmusibyćbowiemchrześcijański,
anierzymski,apaństwomusibyćkościelne,aniecywilne.Adresattegoposłania
-GuidoGrossus,wybitnykanonistaikolegauniwersyteckiBaconazokresujego
studiówparyskich,zostałwłaśniepapieżem,przybierającimięKlemensaIV.Opus
tertium(Dziełotrzecie)-totrzeciapeladresowanydotegopapieża,doktóregoBacon
zwracasięsłowami:nMaszwrękuwładzęnadKościołem,winieneświęcrządzić
całymświatemB(Habetisecclesiaminpotestatevestraetmundumtotumhabetis
dirigere).(Opustertium,ibid.).
RogerBaconformułowałswepostulatyteokratycznewduchufilozofiiaugu-
styńskiej.Tym,któryprzełożyłjenajęzykarystotelizmubyłIdziRzymianin,autor
dziełaDeecclesiasticapotestatepowstałegonaprzełomie1301/1302.IdziRzymianin,
uczeńśw.Tomasza,byłgłównymdoradcąteologicznymBonifacegoVIIIiuchodzi
zainspiratorapapieskiegodokumentuUnamSanctam.
Niemamypewności,czyDanteznałobatepisma,leczjegoMonarchiaodnosi
sięnietylkododucha,leczidosformułowańwnichzawartych,takiżmożna
zasadnieprzypuszczać,żezetknąłsięonznimiprzynajmniejpośrednio.
TraktatDeecclesiasticapotestateIdziegoprzedstawiałobokobiegowychargumen-
tówzwolennikówteokracji,takżenowe,właściwetylkojegoautorowi,wktórych
uzasadniałuprawnieniaduchowegowładcychrześcijaństwa.Całaspołecznośćludz-
kazostałaprzedstawionawtymdzielenapodobieństwohierarchicznegoukładusfer
niebieskichwyłożonegoprzezStagirytęwFizyceirządzącegosięprawamiustalo-
nymiwjegoMetafizyce.Autorodchodzitutajodtradycjiaugustyńskiejiubieraswe
wywodywszatyarystotelesowskie,niezmieniającwszakżeniczegozichducha.
Takąrolę,jakąpełniwewszechświecieArystotelesanieboempirejskieisferagwiazd
stałych,odktórychzależnesąniższekręgi,wpływająceswymruchemnabiegżycia
ilosówczłowiekanaziemi,pełniwdoczesnymświeciewedługRzymianinapapież
jakowładcaabsolutny.Posiadaonniejakoznatury,awięcizkonieczności,
wszystkieprerogatywywładzy,którąprzyrównaćmożnatylkodopotęgisamego
Boga.BowiemtakjakBógrządzitymświatemnaturalnym,którywidzimy,tak
