Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Apologiapotwora
ByłwiekXVII,kiedyksiądzNicolasMalebranche,członekKrólewskiej
AkademiiNauk,wswymtraktacieoposzukiwaniuprawdypisałopew-
nejkobiecie,Wktórazezbytniągorliwościąwpatrywałasięwobraz
świętegoPiusa,gdyakuratobchodzonoświętojegokanonizacji.Po-
wiłaonadzieckocałkiempodobnedoprzedstawieniategoświętego.
Miałotwarzstarca,oilejesttomożliweudzieckapozbawionegobro-
dy.Ramionabyłyskrzyżowanenapiersi,oczyskierowanekuNiebu,
aczołoniskie,gdyżwizerunekświętego,zwróconywgórękusklepie-
niukościoła,spoglądałkuNiebu,takżeprawieniebyłowidaćczoła.
[…]całyParyżmógłjeoglądaćrówniedobrzejakja,ponieważprze-
chowywanojedośćdługowspirytusiewinnym”(Malebranche1910:
I
170).Braktuinformacjiośmiercinoworodka–pobożnamatkarodzi
dziecko,poczymwystawiasięjenapokaziautorniewidziwtymnic
niestosownego.Interesujągojedynieprzyczynysprawiające,żereguły
dotyczącewygląduzgodnegozwiekiemulegajązałamaniu.Podając
ówprzykład,dowodzi,żewyobraźniaciężarnejmożewpłynąćnapłód
dziękikomunikacjinerwówkobietyinerwówistotyrozwijającejsię
wjejłonie,arozważaniatesnujewduchukartezjańskim.(Wistocie
korzystazdawnegowątku–wprzekonanieowpływiematczynejwy-
obraźninawyglądpotomstwa,wyrażoneniegdyśprzezEmpedoklesa,
przekazanemyśliarystotelesowskiej,przezcałewiekiwlewasięzmien-
netreści(Huet1993)).Owenarodzinymająpewnerysycudu;cudpo-
wołujedożyciawidowisko,aonowpisujesięwtradycjęwystawiania
napokazmonstrówrozumianychzgodniezzawartąwichnazwiesuge-
stią.Ichzadanietomonstrare–azatempokazywanie,odsyłaniedo
znaczeńsytuującychsiępozanimisamymi.Sensyniezwykłychnaro-
dzin,jakkolwiekpodporządkowaneperswazyjnymcelomtraktatu
naukowegoifilozoficznego,opalizują.
Dziśtakiepotraktowanieludzkiegopłodulubmartwegonoworodka(nie
wiemybowiem,któryznichwchodziłwgrę)uznanobyzaniedopusz-
czalne,widowiskoocenionobyjakoniesmaczne,awidzówposądzono
obrakwrażliwości.Monstrualnośćniekryłabysięwdziecku-starcu,
alewludzkiejreakcjinajegopojawieniesięnaświecie.
